اقتصاد ایران در تله رکود و بی‌ثباتی

آفتاب‌‌نیوز :

برخلاف تبلیغات اعضای دولت سیزدهم، آمار‌های رسمی نشان می‌دهد که رشد سرمایه‌گذاری ناامیدکننده است و تراز تجارت خارجی و فعالیت‌های صنعتی نیز در حال سقوط است. در هفته‌های اخیر، برخی اقتصاددانان و نهاد‌های بین‌المللی گزارش داده‌اند که نرخ رشد اقتصادی ایران در سال ۱۴۰۳ کاهش خواهد یافت. آمار‌های مرکز پژوهش‌های مجلس این پیش‌بینی‌ها را تأیید می‌کنند و نشان می‌دهند که نبض رشد اقتصاد و صنعت در ایران آهسته‌تر خواهد شد.

سقوط آزاد شاخص مدیران خرید

شاخص مدیران خرید (شامخ) در خردادماه به پایین‌ترین رقم ۴۴ ماهه خود رسیده است. قطعی برق، مشکل مواد اولیه و ارز و نااطمینانی از نتیجه انتخابات از عوامل کاهش فعالیت کسب‌وکار‌ها هستند. شاخص مدیران خرید کل اقتصاد در خرداد ۱۴۰۳ معادل ۴۵.۱ بوده که نسبت به ماه قبل کاهش یافته است. پس از تعدیل فصلی، این شاخص به ۴۴.۹ رسیده که نشان‌دهنده نامناسب بودن شرایط کسب‌وکار‌های کشور در این ماه است.

قطعی برق و مشکلات زنجیره تأمین مواد اولیه، فعالیت کسب‌وکار‌ها را با کاهش قابل‌توجهی روبه‌رو کرده است. سیاست جدید وزارت صمت درخصوص سامانه جامع تجارت و ثبت سفارشات مواد اولیه، شرکت‌ها را با موانعی مواجه کرده است. همچنین، عدم تخصیص ارز و مشکلات ترخیص کالا از گمرک بر مشکلات تأمین مواد اولیه افزوده است. نااطمینانی در مورد تصمیمات دولت جدید و نگرانی از آینده اقتصادی نیز باعث کاهش تقاضای مشتریان شده است.

کاهش تولید و سفارشات جدید

شاخص «میزان تولید محصول یا ارائه خدمات» پس از تعدیل فصلی، به ۴۰.۷ رسیده که کمترین مقدار در سری تعدیل‌شده است. مشکلات تأمین مواد اولیه و قطعی برق باعث کاهش زیاد تولید در خردادماه شده است. شاخص «میزان سفارشات جدید مشتریان» نیز به ۴۲.۱ رسیده که نشان‌دهنده افزایش نرخ کاهش تقاضا نسبت به ماه قبل است.

کاهش موجودی مواد اولیه و فروش

شاخص «موجودی مواد اولیه» در خردادماه، به ۴۵.۶ رسیده که کمترین میزان در ۱۶ ماه اخیر است. سیاست جدید وزارت صمت و مشکلات تخصیص ارز باعث افزایش مشکلات زنجیره تأمین مواد اولیه شده است.

شاخص «موجودی محصول نهایی در انبار» نیز به پایین‌ترین مقدار ۳۷ ماهه خود رسیده است. شرکت‌ها برای تأمین تقاضا از موجودی انبار استفاده کرده‌اند.

کاهش صادرات و فروش داخلی

شاخص «میزان صادرات کالا‌ها یا خدمات» در خردادماه به ۴۳.۲ رسیده که کمترین میزان در ۳۷ ماه اخیر است. شاخص «میزان فروش کالا‌ها یا خدمات» نیز به ۴۳.۷ رسیده که نشان‌دهنده کاهش سطح تقاضای داخلی و صادراتی است. نوسانات قیمتی و نااطمینانی اقتصادی و سیاسی باعث کاهش تقاضا شده‌اند.

انتظارات آینده و وضعیت بخش صنعت

شاخص «انتظارات در مورد میزان فعالیت اقتصادی» در ماه آینده به ۵۹.۱ رسیده که کمترین رشد در سه ماهه اخیر است. شاخص مدیران خرید بخش صنعت در خرداد ۱۴۰۳ به ۴۹.۸ رسیده و پس از تعدیل فصلی، به ۴۶.۳ کاهش یافته است که نشان‌دهنده بدتر شدن وضعیت کل بخش صنعت است. مشکلات زنجیره تأمین مواد اولیه، قطعی برق و کاهش تقاضای مشتریان، فعالیت بنگاه‌های صنعتی را با کاهش روبه‌رو کرده است.

مشکلات اصلی از دید فعالان اقتصادی

– واردات مواد اولیه و ثبت سفارشات با محدودیت‌های زیادی مواجه است.

– مشکل در زنجیره تأمین مواد اولیه به دلیل محدودیت‌های ایجاد شده از سوی دستگاه‌های اجرایی.

– قطعی برق و کمبود مواد اولیه مشکلات اصلی بسیاری از شرکت‌ها هستند.

– مشکلاتی در سامانه مودیان مالیاتی برای ثبت فاکتور‌های خرید و فروش وجود دارد.

– عدم ثبات سیاسی و قیمتی در بازار باعث کاهش فروش شرکت‌ها شده است.