ضربه به صندوق های بورسی و تشدید تورم

آخرین به روز رسانی: 01/12/1402

خواندن این مطلب 6 دقیقه زمان میبرد

آثار شیوه جدید تامین کسری بودجه با نرخ سود 30 درصدی چیست؟

آفتاب نیوز :

ویژگی بارز این گواهی سپرده خاص آن است که معاف از مالیات بوده و هیچ محدودیت خریدی برای اشخاص حقیقی و حقوقی ندارد. برخی کارشناسان این اتفاق را به مثابه افزایش بهره بانکی به 30 درصد خوانده و حتی گمانه زنی شده که در سال آینده میزان بهره بانکی با نرخ تورم همسان سازی می شود.

به گزارش اعتماد، به هنگام عرضه گواهی خاص با نرخ سود 30 درصدی، بانک مرکزی هدف از این کار را جمع آوری نقدینگی سرگردان در بازار های دارایی عنوان کرده بود. اما گزارش هایی منتشر شده که نشان می دهد بخش بزرگی از 200 هزار میلیارد تومان فروش این اوراق، به دست سپرده گذارانی رقم خورده که پیش از این نیز پول خود را در بانک ها نگه داشته بودند.

در واقع این سپرده گذاران پول خود را در حساب هایی نگه می داشتند که تاکنون 21 درصد به آن سود پرداخت می شد و حالا قرار است 30 درصد پرداخت شود و عملا پول چندانی جذب نشده است. در حالی که هدف از اوراق خاص با نرخ سود 30 درصدی جمع آوری نقدینگی بوده، حالا هم نرخ دلار به روند رو به صعود خود بازگشته و از هفته گذشته تاکنون 2 هزار تومان دیگر بالاتر رفته و هم صندوق های با درآمد ثابت در بورس با مشکل مواجه شده اند.

اتفاقی که منجر به ریزش های پیاپی در بازار سرمایه شده است. فعالان بازار سرمایه می گویند تصمیم امسال بانک مرکزی سبب خواهد شد صندوق های با درآمد ثابت با خروج پول سنگینی مواجه شوند یا مجبور باشند بازدهی که به مردم تخصیص می دهند را بالا ببرند. بخش بزرگی از منابع صندوق ها یعنی چیزی حدود 40 درصد آن صرف خرید اوراق دولتی شده که نرخ های ثابتی دارد. این صندوق ها یا مجبور خواهند شد سهام موجود خود را بفروشند یا اینکه بابت سپرده های مردم که در بانک ها سپرده کرده اند، نرخ بالاتری طلب کنند. از سوی دیگر باید توجه داشت که تبعات چنین نرخ بهره ای قطعا در ماه های آینده دیده خواهد شد.

صندوق ها فاقد منابع لازم، برای سرمایه گذاری هستند

ابوذر مشایخی، کارشناس بازار سرمایه در این باره، گفت: بازدهی صندوق های با درآمد ثابت به عنوان صندوق هایی که در بازار سرمایه فعال هستند و بخشی از منابعی که جذب بازار سرمایه می شود را دربر می گیرند، مهم است و با توجه به اینکه بر اساس قانون بخشی از این منابع باید در بانک ها سپرده شود و بخشی هم در صندوق های بازار سهام سرمایه گذاری می شود با افزایش نرخ بهره این صندوق ها فقیر و فاقد منابع لازم برای سرمایه گذاری می شوند.

مشایخی تصریح کرد: یکی از جذابیت های این صندوق های با درآمد ثابت این است که با نرخی بالاتر از نرخ بهره بانکی سود می دهند به عنوان مثال اگر سود بانک ها 24 درصد است این صندوق ها با نرخ 28 درصد سود می دهند که امروز این شرایط برای شان سخت شده است.

شاهد افت نسبت قیمت به سود هر سهم هستیم

او تصریح کرد: این صندوق ها با یک کنترل ریسکی از سوی سازمان بورس رصد می شوند و اغلب باعث افزایش نقدینگی سهام شرکت ها در بورس هم هستند، اما با وجود این نرخ سود علی الحساب بانکی 30 درصد به دلیل قوانین بورسی دیگر قادر به افزایش سودشان نیستند و از طرف دیگر اگر نرخ های شان را افزایش ندهند سرمایه گذاران منابع شان را از این صندوق ها خارج می کنند و باعث کمبود نقدینگی در بازار سهام می شود.

او افزود: در حالی که امروز نسبت قیمت به سود هر سهم یا همان P/e بین 4.5 تا 5 باشد که به 3 رسیده است. همین مساله باعث کاهش جذابیت بورس شده است، مگر اینکه شرکت ها چشم انداز بهتری از آینده پیش بینی کنند، اما عمدتا این صندوق ها سرمایه های ریز و سرگردان را می توانند جذب کنند و قادر به جذب منابع مالی درشت نیستند.

فرزین آقابزرگی، کارشناس بازار سرمایه در مورد سیاست های جدید بانک مرکزی در خصوص گواهی سپرده با نرخ 30 درصد و تاثیر مخرب آن بر صندوق های با درآمد ثابت، گفت: این تصمیم نیازمند تحلیل و ارزیابی کارشناسی است، چرا که این نوع سیاستگذاری ها بسیار حساس هستند و اشخاصی که مرتبا بر پیش بینی پذیری اقتصادی کشور تاکید دارند پاشنه آشیل بورس یعنی نرخ بهره بانکی یا نرخ بازده بدون ریسک که در فرمول های محاسباتی و آکادمیک برای ارزیابی قیمت سهام مورد استفاده قرار می گیرد را تغییر دادند.

این کارشناس بازار سرمایه در ادامه افزود: این اقدام به ضرر صندوق های بادرآمد ثابتی که به صورت بلندمدت سپرده های شان را در بانک گذاشته اند و بر اساس قرارداد قرار است 25 درصد نرخ ترجیحی دریافت کنند، می شود، چراکه زمانی که این اوراق 30 درصد اعلام می شود استفاده کنندگان یا unitholders خواستار این هستند که با نرخ بالاتری از این سپرده را سود دریافت کنند و در نتیجه ابطال unit صندوق های سرمایه گذاری هم افزایش پیدا می کند.

فاقد طرح های پیشران و توسعه ای در کشور هستیم

آقابزرگی خاطرنشان کرد: ضمن آنکه صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت پتانسیل رقابتی برای اوراق بهادار و سهام می شوند و سرمایه داران بلافاصله به بانک مراجعه می کنند و سود سپرده های قبلی شان را افزایش می دهند، اما این افزایش سود باعث تخریب بازار سهام و بازار سرمایه می شود.

این کارشناس بازار سرمایه در ادامه خاطرنشان کرد: در شرایطی که ما انتظار داریم طرح های پیشران یا طرح های توسعه ای بر اساس این نرخ تامین مالی شود چه طرح های توسعه ای را می توان معرفی کرد که با 30 درصد کف نرخ بهره تامین مالی شود و با ساز و کاری پیش رود و مدیریت شود که سود آوری هم داشته باشد؟

انگیزه این تصمیم بانک مرکزی، تامین کسری بودجه دولت بود

آقابزرگی تصریح کرد: مسلما با این افزایش نرخ بهره بانکی علاوه بر افزایش سطح عمومی قیمت ها نه تنها به صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت آسیب می رسد، بلکه خود این موضوع عامل مضاعفی برای افزایش تورم نیز می شود. انگیزه این کار هم صرفا جهت تامین نقدینگی و تامین بخشی از کسری بودجه دولت است.

این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: این اقدام بانک مرکزی باعث شوک در بازار سرمایه نیز خواهد شد و در صورتی که مدیر صندوق سرمایه گذاری این توانایی و قدرت را نداشته باشد که نرخ پیش بینی سودش را افزایش دهد مطمینا آسیب می بیند.

آقابزرگی ادامه داد: صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابتی که پیش تر به دلیل تکالیف دولتی موظف به خرید اوراق دولتی بودند به دلیل استمهال سلسله ای و زنجیروار و اینکه دیگر پولی بازنمی گشت به مرور زمان دچار بحران شدند و امروز عدم وجود نقدینگی یکی از چالش های پیش روی بازار سرمایه و اقتصاد شده است.

سه آیتم تاثیرگذار در بورس کدامند؟

این فعال بازار سهام در ادامه با اشاره به وضعیت بورس افزود: آثار تصمیم ها و متغیر های کلان اقتصادی در بورس مشخص می شود و متاسفانه سه آیتم افزایش نرخ بهره بانکی، افزایش نرخ خوراک پتروشیمی ها و قیمت گذاری نرخ فروش محصولات پالایشی پس از گذشت سه سال باعث یک شوک منفی و فضای رکود در بورس شده است.

ارزندگی شاخص ها امروز

باید بین 3 تا 3.5 میلیون واحد باشد

این کارشناس بازار سرمایه گفت: ارزش شاخص های بورس امروز باید بین 3 تا 3.5 میلیون واحد ارزندگی داشته باشد، اما اینکه شاخص بورس در محدوده 2 میلیون واحد قرار گرفته به دلیل دست اندازی ها و دستکاری هایی است که دولت به صورت مستقیم و غیرمستقیم با همکاری مقام ناظر سازمان بورس و ارکان بورس انجام داده است.

او افزود: از سال 1399 که شاخص بورس در محدوده 2 میلیون و 60 هزار واحد بود قیمت طلا، سکه، مسکن، خودرو با رشد های زیادی روبه رو شدند، اما بورس چندان رشدی نداشت و حداقل باید در مدار این رشد قرار گیرد و اصول علم اقتصاد هم این موضوع را تایید می کند، زیرا این بازار ها خارج و مستقل از هم نیستند و به یکدیگر متصل هستند و همسویی بازدهی در شرایط اقتصاد ایران شرط اول است.

آقابزرگی با اشاره به ارزش واقعی شاخص ها گفت: این ارزش بین 3 تا 3.5 میلیون واحد ارزیابی می شود، اما اینکه این شاخص ها چگونه قرار است صعودی شوند برخلاف گفته آقای خاندوزی که گفته اقتصاد ایران پیش بینی پذیر است، اصلا قابلیت پیش بینی پذیری ندارد.