نقش تلویزیون بر رفتار کودکان | خلاصه کتاب سعید خوش کناری
خلاصه کتاب نقش تلویزیون بر رفتار کودکان ( نویسنده سعید خوش کناری )
کتاب «نقش تلویزیون بر رفتار کودکان» اثر سعید خوش کناری، تحلیلی عمیق از تأثیرات گسترده و پیچیده تلویزیون بر جنبه های مختلف رشد و رفتار کودکان است که شامل ابعاد روان شناختی، جسمی، اجتماعی و شناختی می شود و راهکارهای عملی را برای والدین و مربیان ارائه می دهد.
در عصر حاضر که رسانه های دیداری، به ویژه تلویزیون، بخش جدایی ناپذیری از زندگی روزمره شده اند، درک تأثیرات آن ها بر نسل نوپا از اهمیت حیاتی برخوردار است. «جعبه جادویی» که زمانی صرفاً ابزاری برای سرگرمی یا اطلاع رسانی تلقی می شد، امروز به یکی از قدرتمندترین روایتگران فرهنگ، ارزش ها و هنجارها برای کودکان بدل شده است. در چنین فضایی، کتاب «نقش تلویزیون بر رفتار کودکان» نوشته سعید خوش کناری، نه تنها یک منبع اطلاعاتی، بلکه راهنمایی روشنگر برای والدین، مربیان و متخصصانی است که نگران آینده کودکان در مواجهه با سیل عظیم محتوای رسانه ای هستند. این اثر با رویکردی تحلیلی و مستند، به کالبدشکافی چگونگی شکل گیری افکار، باورها و رفتارهای کودکان در پرتو تماشای تلویزیون می پردازد و پیامدهای گوناگون این تعامل را بررسی می کند.
سعید خوش کناری و چرایی نگارش این کتاب مهم
در میان نویسندگان و محققانی که به بررسی تأثیر رسانه ها بر جامعه می پردازند، سعید خوش کناری با نگارش کتاب «نقش تلویزیون بر رفتار کودکان»، گامی مهم در جهت افزایش آگاهی عمومی برداشته است. این اثر که بر پایه ی دغدغه های عمیق اجتماعی و روان شناختی شکل گرفته، به موضوعی می پردازد که در ظاهر ساده اما در باطن بسیار پیچیده و تأثیرگذار است. نویسنده با تکیه بر دانش و پژوهش های خود، سعی در ارائه تصویری جامع و مستند از واقعیت های پنهان در پس تماشای تلویزیون توسط کودکان دارد.
معرفی کوتاه نویسنده
سعید خوش کناری، به عنوان یک پژوهشگر و نویسنده در حوزه علوم اجتماعی و مطالعات رسانه، با تمرکز بر تأثیرات فرهنگی و روان شناختی ابزارهای ارتباط جمعی بر گروه های سنی مختلف، شناخته شده است. تخصص او در تحلیل پدیده های رسانه ای و ارائه راهکارهای کاربردی، به این کتاب اعتبار ویژه ای بخشیده است. او با درک عمیق از پیچیدگی های تعامل انسان با رسانه، به ویژه در سنین کودکی، این اثر را با هدف تبیین و ترویج سواد رسانه ای در خانواده ها و مؤسسات آموزشی به رشته تحریر درآورده است. رویکرد نویسنده در این کتاب، تلفیقی از تحلیل علمی و ارائه ی راهکارهای عملی است که آن را برای مخاطبان گوناگون قابل استفاده می سازد.
ضرورت پرداختن به موضوع تلویزیون و کودکان
اهمیت نگارش کتابی نظیر «نقش تلویزیون بر رفتار کودکان» از سوی سعید خوش کناری در شرایط کنونی جامعه، بیش از پیش آشکار می شود. ما در عصری زندگی می کنیم که تلویزیون و سایر رسانه های تصویری، از جمله پلتفرم های آنلاین و ماهواره ای، به عنصری جدانشدنی از دکوراسیون هر خانه ای تبدیل شده اند. آمارهای ارائه شده در این زمینه، نگران کننده است؛ به گونه ای که برخی پژوهش ها نشان می دهند کودکان به طور میانگین روزانه چندین ساعت را در مقابل این «جعبه جادویی» سپری می کنند. این میزان تماشا، پیامدهای عمیقی بر شکل گیری شخصیت، رفتار، ارزش ها و حتی سلامت جسمی کودکان دارد.
نویسنده با درک این واقعیت که تلویزیون نه تنها یک سرگرم کننده، بلکه یک معلم و الگوساز قدرتمند است، به بررسی این موضوع حیاتی پرداخته است. هدف اصلی این کتاب، آگاهی بخشی به خانواده ها و مربیان درباره جنبه های کمتر شناخته شده تأثیرگذاری تلویزیون و ارائه ابزارهایی برای مدیریت هوشمندانه این رسانه است. خوش کناری بر این باور است که بدون درک صحیح از مکانیزم های تأثیرگذاری رسانه ای، نمی توان نسل آینده را در برابر محتوای آسیب زا مصون داشت و از پتانسیل های مثبت آن به درستی بهره برد. این ضرورت، کتاب او را به منبعی ارزشمند در حوزه تربیت و سواد رسانه ای تبدیل می کند.
مروری بر محتوای اصلی کتاب: خلاصه فصل به فصل
کتاب «نقش تلویزیون بر رفتار کودکان» ساختاری منطقی و نظام مند دارد که از معرفی جایگاه تلویزیون در جامعه آغاز شده و به بررسی دقیق تر تأثیرات آن بر کودکان می پردازد. هر فصل به بعد خاصی از این رابطه پیچیده اختصاص دارد و به خواننده کمک می کند تا درکی جامع از موضوع پیدا کند.
خلاصه مقدمه کتاب: تلویزیون، قصه گوی نوین عصر ما
مقدمه کتاب، تلویزیون را به عنوان «قصه گوی نوین عصر ما» معرفی می کند؛ رسانه ای که برخلاف گذشته که مادربزرگ ها و پدربزرگ ها روایتگر داستان ها و تجربیات زندگی بودند، امروزه نقش اصلی را در انتقال ارزش ها، هنجارها و سبک های زندگی به عهده گرفته است. این فصل به صراحت به «بحران فرهنگی» ناشی از برنامه های ماهواره ای و تلویزیونی اشاره می کند که بسیاری از کشورهای جهان سوم را تحت تأثیر قرار داده است. خوش کناری در مقدمه، جایگاه تلویزیون را به عنوان یک ابزار قدرتمند در آموزش و تأثیرگذاری مستقیم و غیرمستقیم بر فرهنگ و روح و روان جمعی برجسته می سازد. او با اشاره به اینکه کودکان امروزه در خانه هایی متولد می شوند که تلویزیون به طور میانگین هفت تا هشت ساعت در روز روشن است، زنگ خطر را به صدا درمی آورد و نگرانی ها را در مورد آثار مخرب برنامه های تلویزیونی برای کودکان و خانواده ها مطرح می کند. این مقدمه بستری برای ورود به بحث های تخصصی تر در فصول بعدی فراهم می سازد.
خلاصه فصل اول: توانایی های بی بدیل رسانه
در فصل اول، سعید خوش کناری به تحلیل قدرت و توانایی های بی بدیل تلویزیون به عنوان فراگیرترین و پرمخاطب ترین رسانه جمعی می پردازد. این فصل بر مکانیزم های پیچیده ای تمرکز دارد که از طریق آن ها رسانه بر افکار، باورها و نگرش های جمعی تأثیر می گذارد. نویسنده ممکن است در این بخش به نظریه هایی چون «تزریق پیام» (Hypodermic Needle Theory) یا «کاشت» (Cultivation Theory) اشاره کند که نشان می دهند چگونه قرار گرفتن طولانی مدت در معرض محتوای رسانه ای، به تدریج بر درک افراد از واقعیت و جهان بینی آن ها اثر می گذارد.
خوش کناری توضیح می دهد که تلویزیون نه تنها اطلاعات را منتقل می کند، بلکه چارچوب ها و تفسیرهایی از واقعیت را نیز ارائه می دهد که می تواند به شکل گیری فرهنگ، سبک زندگی و حتی روح و روان افراد جامعه منجر شود. او تأکید می کند که این قدرت رسانه، به ویژه در مورد کودکان که هنوز سیستم های فکری و ارزشی شان در حال شکل گیری است، بسیار بیشتر و عمیق تر است. درک این توانایی های رسانه، اولین گام برای مواجهه هوشمندانه و مسئولانه با آن است و زمینه را برای بررسی پیامدهای خاص تر بر کودکان فراهم می کند.
خلاصه فصل دوم: کودکان و جهان جدید تلویزیون
فصل دوم به طور خاص به رابطه کودکان با تلویزیون و چگونگی شکل گیری «جهان جدید تلویزیون» برای آن ها می پردازد. این بخش بر پایه آمار و تحقیقات، میزان و الگوهای استفاده کودکان از رسانه ها را در سنین مختلف بررسی می کند. نویسنده ممکن است به این نکته اشاره کند که اوج استفاده از تلویزیون اغلب در حدود کلاس ششم مشاهده می شود، و سپس در سنین بالاتر، علاقه به تلویزیون کاهش یافته و توجه به رسانه های دیگر مانند رادیو یا مطالعه جدی افزایش می یابد. این تغییر الگو نشان دهنده تکامل در نحوه تعامل کودکان با رسانه ها با رشد شناختی آن ها است.
در دوره کلاس ششم، اوج استفاده از تلویزیون و سینما در میان کودکان مشاهده می شود، در حالی که پس از آن، علاقه به تلویزیون کاهش یافته و تمایل به مطالعه جدی و گوش دادن به رادیو افزایش می یابد؛ این تغییر، بازتابی از شکل گیری رفتار بزرگسالانه و گزینشی شدن تماشای برنامه هاست.
خوش کناری در این فصل توضیح می دهد که چگونه تلویزیون می تواند دنیای واقعی را برای کودک بازتعریف کند و بر ادراک و شکل گیری جهان بینی او تأثیر بگذارد. او به این موضوع می پردازد که کودکان از طریق تصاویر و داستان های تلویزیونی، مفاهیم اولیه زندگی، روابط اجتماعی، موفقیت و شکست را می آموزند و این محتوا چگونه می تواند انتظارات و باورهای آن ها را نسبت به جهان واقعی شکل دهد. درک این فرایند برای والدین و مربیان حیاتی است تا بتوانند محتوای مناسب را برای کودکان انتخاب کرده و تأثیرات منفی احتمالی را به حداقل برسانند.
خلاصه فصل سوم: ابعاد یادگیری از تلویزیون
فصل سوم کتاب به یکی از مهمترین ابعاد تأثیر تلویزیون، یعنی «یادگیری» از این رسانه می پردازد. خوش کناری در این بخش، مدل های مختلف یادگیری کودکان از طریق تلویزیون را تحلیل می کند. یکی از برجسته ترین این مدل ها، «یادگیری مشاهده ای» است که در آن کودکان با مشاهده رفتار شخصیت ها در برنامه های تلویزیونی، آن را تقلید می کنند. این تقلید می تواند شامل رفتارهای مثبت و سازنده یا رفتارهای نامناسب و خشونت آمیز باشد.
نویسنده به تفاوت تأثیر برنامه های آموزشی و غیرآموزشی بر مهارت ها و دانش کودکان اشاره می کند. در حالی که برنامه های آموزشی هدفمند می توانند به رشد شناختی و افزایش دانش عمومی کمک کنند، برنامه های سرگرمی بدون محتوای آموزشی مناسب ممکن است خطراتی چون یادگیری رفتارهای پرخاشگرانه، کلیشه سازی یا حتی شکل گیری ارزش های نادرست را به همراه داشته باشند. این فصل چگونگی تأثیر تلویزیون بر شکل گیری ارزش ها، نگرش ها و هنجارهای اجتماعی را نیز تشریح می کند و نشان می دهد که چگونه یک برنامه تلویزیونی می تواند در طول زمان، بر سیستم اعتقادی و اخلاقی کودک اثر بگذارد. درک این ابعاد یادگیری برای تربیت کنندگان اهمیت بالایی دارد تا بتوانند محتوای رسانه ای را نه تنها از منظر سرگرمی، بلکه از دیدگاه آموزشی و تربیتی مورد ارزیابی قرار دهند.
خلاصه فصل چهارم: پیامدهای جسمی و روانی تلویزیون بر کودکان
فصل چهارم کتاب «نقش تلویزیون بر رفتار کودکان» به طور مفصل به پیامدهای جسمی و روانی ناشی از تماشای بیش از حد تلویزیون می پردازد. این فصل به حقایق تلخی اشاره می کند که بسیاری از والدین از آن ها غافل هستند و نیاز به توجه و اقدام فوری دارند.
تأثیرات جسمی
- چاقی و کم تحرکی: تماشای طولانی مدت تلویزیون منجر به کاهش فعالیت های بدنی و بازی های پرتحرک می شود که یکی از عوامل اصلی افزایش نرخ چاقی در کودکان است. سبک زندگی بی تحرک، پایه و اساس مشکلات سلامت جسمی در آینده را پی ریزی می کند.
- مشکلات بینایی: خیره شدن طولانی مدت به صفحه نمایش، به ویژه در فاصله نزدیک، می تواند به خستگی چشم، خشکی چشم و در درازمدت به مشکلات بینایی مانند نزدیک بینی منجر شود.
- اختلالات خواب: نور آبی ساطع شده از صفحه نمایش و محتوای هیجان انگیز برنامه ها می تواند چرخه طبیعی خواب کودک را مختل کرده و منجر به بی خوابی یا کاهش کیفیت خواب شود که خود پیامدهای منفی بر رشد جسمی و روانی دارد.
- الگوهای نادرست تغذیه: تماشای تلویزیون اغلب با خوردن میان وعده های ناسالم و غذاهای فرآوری شده همراه است. تبلیغات غذایی ناسالم نیز به طور مستقیم بر انتخاب های غذایی کودکان تأثیر می گذارند و عادات غذایی نامناسبی را ترویج می کنند.
تأثیرات روانی و رفتاری
ابعاد روانی و رفتاری تأثیر تلویزیون به مراتب پیچیده تر و گسترده تر هستند:
- افزایش پرخاشگری: قرار گرفتن مکرر در معرض صحنه های خشونت آمیز، حتی در کارتون ها و بازی ها، می تواند حساسیت کودک را نسبت به خشونت کاهش داده و رفتارهای پرخاشگرانه را در او تقویت کند.
- اضطراب و ترس: محتوای ترسناک یا هیجان انگیز، به ویژه برای کودکان خردسال، می تواند منجر به اضطراب، کابوس های شبانه و ترس های پایدار شود.
- کاهش تمرکز و توانایی حل مسئله: سرعت بالای تغییر صحنه ها و ماهیت منفعل تماشای تلویزیون، می تواند به کاهش دامنه توجه و توانایی کودک در پردازش عمیق اطلاعات و حل مسئله منجر شود.
- افت تحصیلی: زمان صرف شده برای تلویزیون، غالباً از زمان مطالعه، انجام تکالیف و فعالیت های فکری دیگر کاسته و به افت عملکرد تحصیلی منجر می شود.
- اختلال در تعاملات اجتماعی: کودکان نیازمند تعامل رو در رو برای یادگیری مهارت های اجتماعی هستند. تلویزیون می تواند جایگزین این تعاملات شده و به انزوا، کاهش توانایی همدلی و مشکلات در برقراری ارتباط با همسالان منجر شود.
- کاهش خلاقیت: محتوای آماده و از پیش طراحی شده تلویزیون، فرصت تخیل و بازی های خلاقانه را از کودکان سلب می کند و به کاهش ظرفیت های خلاقانه آن ها می انجامد.
- تأثیر بر رشد عاطفی و شناختی: تماشای منفعلانه می تواند مانع از رشد سالم عواطف و توانایی کودک در درک و ابراز احساسات شود. همچنین، رشد شناختی که نیازمند فعالیت های فعال و تعاملی است، تحت تأثیر منفی قرار می گیرد.
تحلیل عمیق تر: پیام های فراتر از سرفصل ها
کتاب «نقش تلویزیون بر رفتار کودکان» فراتر از یک بررسی سطحی، به تحلیل های عمیقی می پردازد که پیامدهای مهمی برای درک ما از تربیت در عصر رسانه دارد. این پیام ها، ماهیت پیچیده و چندوجهی رابطه کودک با تلویزیون را روشن می کنند.
تلویزیون: یک شمشیر دولبه در تربیت
یکی از برجسته ترین پیام های کتاب، ماهیت دوگانه تلویزیون به عنوان یک «شمشیر دولبه» در فرایند تربیت است. اگرچه بخش عمده ای از کتاب به بررسی پیامدهای منفی و مخرب تلویزیون می پردازد و زنگ خطر را برای والدین و مربیان به صدا درمی آورد، اما این بدان معنا نیست که تلویزیون مطلقاً فاقد جنبه های مثبت است. در واقع، تلویزیون می تواند ابزاری قدرتمند برای آموزش، افزایش آگاهی و توسعه مهارت های مختلف باشد، به شرط آنکه استفاده از آن هوشمندانه، گزینشی و هدفمند باشد.
این کتاب به طور تلویحی به این نکته اشاره می کند که برنامه های آموزشی با کیفیت، مستندهای علمی، و محتوای فرهنگی سازنده، می توانند در ارتقاء دانش، گسترش دیدگاه ها و تحریک کنجکاوی کودکان نقش مثبت ایفا کنند. اما همزمان، بر این واقعیت تأکید دارد که این پتانسیل های مثبت، غالباً تحت الشعاع انبوهی از محتوای غیرآموزشی، خشونت آمیز و بی هدف قرار می گیرند. چالش اصلی، در تشخیص و انتخاب صحیح میان این دو روی سکه است؛ یعنی بهره برداری از جنبه های سازنده و محافظت از کودکان در برابر جنبه های مخرب. این رویکرد تحلیلی، خواننده را به یک دیدگاه متعادل و نقادانه نسبت به رسانه سوق می دهد.
نقش غیرقابل انکار خانواده و محیط در مواجهه با رسانه
یکی دیگر از پیام های بنیادین کتاب سعید خوش کناری، تأکید بر نقش بی بدیل و غیرقابل جایگزین خانواده و محیط تربیت کننده در مواجهه با رسانه ها است. کتاب به وضوح نشان می دهد که تلویزیون یک عامل مستقل و جدا از محیط خانواده نیست، بلکه تأثیرات آن به شدت تحت تأثیر تعامل و مدیریت والدین قرار می گیرد. این اثر، مسئولیت اصلی را در فیلتر کردن محتوا، تعیین زمان تماشا و گفتگو در مورد برنامه های دیده شده، بر عهده والدین می گذارد.
نویسنده به این نکته اشاره می کند که صرفاً منع کردن یا نادیده گرفتن تلویزیون راه حل نیست؛ بلکه «میانجی گری فعال» والدین، از جمله تماشای مشترک برنامه ها، توضیح دادن محتوای پیچیده یا بحث و گفتگو در مورد پیام های پنهان، می تواند تأثیرات منفی را کاهش داده و حتی فرصت هایی برای یادگیری و رشد فراهم آورد. محیط خانواده، به عنوان اولین و مهمترین بستر تربیتی، نقش «فیلتر» و «تفسیرگر» محتوای رسانه ای را ایفا می کند. این رویکرد نشان می دهد که قدرت رسانه اگرچه عظیم است، اما با آگاهی و مشارکت فعال خانواده، می توان مسیر تأثیرگذاری آن را هدایت کرد و به سمت اهداف تربیتی مطلوب سوق داد.
چالش های سواد رسانه ای در عصر حاضر
پیام مهم دیگری که از لایه های مختلف کتاب «نقش تلویزیون بر رفتار کودکان» استخراج می شود، ارتباط مستقیم یافته های آن با ضرورت فزاینده «سواد رسانه ای» در عصر حاضر است. خوش کناری به طور ضمنی بر این نکته تأکید می کند که در دنیای پرهیاهوی رسانه ها، صرفاً دانستن تأثیرات تلویزیون کافی نیست، بلکه باید به کودکان و والدین ابزارهایی برای تحلیل، ارزیابی و تولید هوشمندانه محتوا نیز آموخته شود.
سواد رسانه ای فراتر از تشخیص خوب و بد، به معنای توانایی درک پیچیدگی های ساختار پیام های رسانه ای، اهداف پنهان فرستندگان، و تأثیرات آن بر دریافت کنندگان است. این کتاب، با تشریح مکانیزم های تأثیرگذاری رسانه و پیامدهای آن، زمینه را برای درک ضرورت آموزش مهارت هایی چون تفکر انتقادی نسبت به محتوای رسانه ای، تشخیص اطلاعات نادرست یا گمراه کننده، و حتی توانایی تولید محتوای مسئولانه فراهم می آورد. در واقع، یافته های این کتاب به روشنی نشان می دهند که برای تربیت شهروندانی آگاه و مسئول در عصر دیجیتال، آموزش سواد رسانه ای به کودکان از سنین پایین و همچنین توانمندسازی والدین در این زمینه، امری اجتناب ناپذیر است.
نقاط قوت و محدودیت های کتاب
هر اثر علمی و تحلیلی، فارغ از ارزش و اهمیتش، دارای نقاط قوت و محدودیت های خاص خود است که ارزیابی منصفانه آن را الزامی می سازد. کتاب «نقش تلویزیون بر رفتار کودکان» نیز از این قاعده مستثنی نیست.
نقاط قوت
یکی از برجسته ترین نقاط قوت این کتاب، جامعیت آن در بررسی ابعاد گوناگون تأثیر تلویزیون بر کودکان است. نویسنده با نگاهی همه جانبه، هم به جنبه های جسمی و هم به ابعاد پیچیده تر روانی، شناختی و اجتماعی می پردازد که این امر به خواننده درکی کامل و چندبعدی از موضوع ارائه می دهد. اهمیت حیاتی موضوع در دنیای امروز، که کودکان بیش از هر زمان دیگری در معرض رسانه ها قرار دارند، از دیگر نقاط قوت اثر است. این کتاب نه تنها یک دغدغه عمومی را مطرح می کند، بلکه آن را با مستندات و تحلیل های کارشناسانه عمق می بخشد.
ارائه بینش های ارزشمند و کاربردی برای والدین و مربیان، به ویژه در زمینه مکانیزم های یادگیری و پیامدهای رفتاری، این کتاب را از یک اثر نظری صرف متمایز می کند. همچنین، استناد به پژوهش ها و آمار (در صورت وجود و بروز بودن آن ها)، به اعتبار علمی و قابلیت اتکای محتوای کتاب می افزاید و آن را به مرجعی معتبر برای دانشجویان و پژوهشگران تبدیل می کند. ساختار منظم و زبان روان کتاب نیز، دسترسی به مفاهیم پیچیده را برای طیف وسیع تری از مخاطبان فراهم می سازد.
محدودیت ها
در کنار نقاط قوت، ممکن است برخی محدودیت ها نیز در کتاب وجود داشته باشند. به عنوان مثال، یکی از چالش های رایج در آثاری با موضوع رسانه، سرعت بالای تغییرات تکنولوژیکی و الگوهای مصرف رسانه ای است. ممکن است برخی از آمارها یا مثال های ذکر شده در کتاب، با گذشت زمان و پیدایش رسانه های جدیدتر (مانند تبلت ها، گوشی های هوشمند و پلتفرم های پخش آنلاین)، نیاز به به روزرسانی داشته باشند تا همچنان با واقعیت های موجود همخوانی داشته باشند.
همچنین، در برخی موارد، کتاب ها ممکن است بیشتر بر جنبه های تئوریک و تحلیلی تمرکز کنند و کمتر به راهکارهای عملی و جزئی برای والدین و مربیان بپردازند. اگرچه این کتاب توصیه های کلی ارائه می دهد، اما ممکن است خوانندگان به دنبال راهکارهای مشخص تر و گام به گام برای موقعیت های خاص باشند که شاید کتاب به تفصیل به آن ها نپرداخته باشد. این نکات، بدون اینکه از ارزش کلی اثر بکاهند، می توانند در نسخه های بعدی یا آثار تکمیلی مورد توجه قرار گیرند تا اثربخشی کتاب را برای مخاطبان عملیاتی افزایش دهند.
نتیجه گیری و توصیه های کاربردی برای والدین و مربیان
در پرتو آنچه از خلاصه و تحلیل کتاب «نقش تلویزیون بر رفتار کودکان» اثر سعید خوش کناری به دست آمد، می توان به درکی جامع از تأثیرات وسیع و چندوجهی تلویزیون بر زندگی کودکان رسید. این اثر با روشن ساختن ابعاد جسمی، روانی، شناختی و اجتماعی این تأثیرات، زنگ خطری جدی را برای جامعه به صدا درمی آورد و اهمیت هوشیاری و مسئولیت پذیری والدین و مربیان را دوچندان می کند. تلویزیون، به عنوان یک رسانه قدرتمند و فراگیر، نقش بی بدیلی در شکل گیری جهان بینی و رفتار کودکان ایفا می کند و نمی توان تأثیرات آن را نادیده گرفت.
بر این اساس، توصیه های کاربردی زیر بر پایه مفاهیم کلیدی کتاب و دانش متخصصان حوزه رشد کودک و رسانه ارائه می شوند:
- محدود کردن هوشمندانه زمان تماشای تلویزیون: تعیین قوانین مشخص برای میزان زمان تماشای تلویزیون و سایر صفحات نمایش (تبلت، گوشی هوشمند) ضروری است. سازمان های معتبر جهانی، حداکثر یک تا دو ساعت در روز را برای کودکان سنین مدرسه توصیه می کنند و برای کودکان زیر دو سال، به طور کلی تماشای تلویزیون را منع کرده اند.
- انتخاب دقیق و آگاهانه محتوا: والدین باید محتوای برنامه های تلویزیونی و کارتون ها را پیش از تماشای کودک بررسی کنند. انتخاب برنامه های آموزشی، مناسب با سن و متناسب با ارزش های خانواده، از اهمیت بالایی برخوردار است. به محتوای خشونت آمیز، کلیشه ساز یا مروج رفتارهای نامناسب نباید اجازه ورود به فضای ذهنی کودک داده شود.
- اهمیت تماشای مشترک و گفتگو با کودکان: تماشای تلویزیون همراه با کودک و گفتگو درباره محتوای دیده شده، فرصتی ارزشمند برای آموزش، تقویت تفکر انتقادی و درک صحیح تر پیام هاست. این تعامل والدین، می تواند تأثیرات منفی برخی محتواها را تعدیل کند.
- تشویق به فعالیت های جایگزین و سازنده: برای کاهش وابستگی به تلویزیون، باید فعالیت های جایگزین و غنی تری را برای کودکان فراهم آورد. بازی های خلاقانه، مطالعه کتاب، ورزش، فعالیت های هنری و تعاملات اجتماعی با همسالان و خانواده، نه تنها به رشد سالم تر کودک کمک می کنند، بلکه فرصت های یادگیری و رشد او را افزایش می دهند.
- اهمیت آموزش سواد رسانه ای به کودکان از سنین پایین: به جای صرفاً منع کردن، باید به کودکان آموخت که چگونه محتوای رسانه ای را تحلیل کنند، اهداف تبلیغاتی را بشناسند و اطلاعات را نقادانه بررسی کنند. این آموزش باید به صورت تدریجی و متناسب با سن کودک آغاز شود.
- الگوسازی مثبت والدین: رفتار والدین در مواجهه با تلویزیون و رسانه ها، بهترین الگو برای کودکان است. محدود کردن زمان تماشای تلویزیون توسط خود والدین و مشارکت فعال در فعالیت های دیگر، می تواند تأثیر مثبتی بر فرزندان داشته باشد.
با آگاهی از یافته های ارزشمند کتاب «نقش تلویزیون بر رفتار کودکان» و اعمال راهکارهای عملی و هوشمندانه، می توانیم نقش مؤثری در شکل دهی آینده ای سالم، آگاه و موفق برای فرزندانمان ایفا کنیم. این مسئولیت جمعی، از امروز آغاز می شود.
منابع و مراجع
- نام کتاب: نقش تلویزیون بر رفتار کودکان
- نویسنده: سعید خوش کناری
- ناشر: انتشارات قانون یار
- سال انتشار: ۱۳۹۶
برای تهیه نسخه کامل و مطالعه دقیق تر این کتاب ارزشمند، می توانید به پلتفرم های قانونی خرید کتاب الکترونیک یا کتابفروشی های معتبر مراجعه نمایید.
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "نقش تلویزیون بر رفتار کودکان | خلاصه کتاب سعید خوش کناری" هستید؟ با کلیک بر روی کتاب، به دنبال مطالب مرتبط با این موضوع هستید؟ با کلیک بر روی دسته بندی های مرتبط، محتواهای دیگری را کشف کنید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "نقش تلویزیون بر رفتار کودکان | خلاصه کتاب سعید خوش کناری"، کلیک کنید.