چند روز تا عید مانده؟ | لحظه دقیق تحویل سال ۱۴۰۴ و راهنمای کامل نوروز

لحظه تحویل سال ۱۴۰۴ شمسی، مصادف با ساعت ۱۲ و ۳۱ دقیقه و ۳۰ ثانیه ظهر روز پنجشنبه ۳۰ اسفند ۱۴۰۳ است که برابر با ۲۰ مارس ۲۰۲۵ میلادی و ۱۹ رمضان ۱۴۴۶ قمری خواهد بود. این رویداد، که نشان دهنده شروع بهار و آغاز سال نو خورشیدی است، لحظه ای مهم برای برنامه ریزی و آمادگی برای جشن های نوروزی است.

نوروز، این جشن باستانی که ریشه هایی عمیق در فرهنگ و تاریخ ایران زمین دارد، تنها یک رویداد تقویمی نیست، بلکه نمادی از تجدید حیات، پاکیزگی و امید به آینده ای روشن است. میلیون ها نفر در ایران و سراسر جهان، با شور و شوق فراوان، خود را برای استقبال از این لحظه باشکوه آماده می کنند. در ادامه، به بررسی دقیق لحظه تحویل سال ۱۴۰۴، آداب و رسوم کهن نوروزی، و اهمیت جهانی این جشن باستانی خواهیم پرداخت. هدف این مقاله، ارائه اطلاعاتی جامع و دقیق است تا مخاطبان بتوانند با درکی عمیق تر از ابعاد مختلف نوروز، سال جدید را با نشاط و آگاهی بیشتر آغاز کنند.

لحظه تحویل سال ۱۴۰۴: شمارش معکوس تا آغاز بهار

تعیین لحظه دقیق تحویل سال، فرایندی علمی و دقیق است که بر پایه محاسبات نجومی صورت می گیرد. این لحظه، به معنای رسیدن خورشید به نقطه اعتدال بهاری است؛ جایی که خورشید از نیمکره جنوبی آسمان به نیمکره شمالی حرکت کرده و طول شب و روز تقریباً برابر می شود. این پدیده نجومی، مبنای آغاز سال نو در تقویم شمسی ایران و بسیاری از کشورهای حوزه تمدنی نوروز است.

جزئیات دقیق لحظه تحویل سال

بر اساس محاسبات دقیق موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، که مرجع رسمی تعیین اوقات شرعی و رویدادهای نجومی در ایران است، لحظه تحویل سال ۱۴۰۴ به شرح زیر است:

• تاریخ شمسی: پنجشنبه ۳۰ اسفند ۱۴۰۳
• ساعت دقیق: ۱۲ و ۳۱ دقیقه و ۳۰ ثانیه ظهر
• تاریخ میلادی: ۲۰ مارس ۲۰۲۵
• تاریخ قمری: ۱۹ رمضان ۱۴۴۶

این محاسبات بر مبنای نصف النهار رسمی ایران با طول جغرافیایی ۵۲.۵ درجه شرقی صورت می گیرد که مبنای زمان رسمی کشور است. دقت در این محاسبات، امکان برنامه ریزی دقیق برای لحظه سال تحویل را فراهم می آورد و اهمیت آن در هماهنگی مراسم و جشن های نوروزی در سراسر کشور غیرقابل انکار است.

تبیین قانون تعیین روز اول فروردین

برای تعیین اولین روز سال جدید و آغاز فروردین ماه، یک قاعده نجومی و تقویمی مشخص وجود دارد. این قاعده به زمان لحظه تحویل سال نسبت به ظهر شرعی در نصف النهار رسمی ایران (۵۲.۵ درجه شرقی) بستگی دارد:

• اگر لحظه تحویل سال جدید قبل از لحظه ظهر (پیش از ساعت ۱۲:۰۰ ظهر) باشد، همان روز به عنوان اول فروردین و روز نوروز محسوب می شود.
• اگر لحظه تحویل سال جدید بعد از لحظه ظهر (پس از ساعت ۱۲:۰۰ ظهر) باشد، فردای آن روز به عنوان اول فروردین و روز نوروز شناخته می شود.

با توجه به اینکه لحظه تحویل سال ۱۴۰۴ در ساعت ۱۲ و ۳۱ دقیقه و ۳۰ ثانیه ظهر روز پنجشنبه ۳۰ اسفند ۱۴۰۳ است (یعنی بعد از ظهر)، بنابراین، روز جمعه ۱ فروردین ۱۴۰۴، روز رسمی آغاز سال جدید و عید نوروز خواهد بود. این قانون ساده، مبنای تقویمی تعیین آغاز سال نو است و به برنامه ریزی دقیق تر کمک می کند.

تعطیلات رسمی نوروز ۱۴۰۴

آشنایی با تقویم تعطیلات نوروزی برای برنامه ریزی سفرها، دید و بازدیدها و فعالیت های تفریحی از اهمیت بالایی برخوردار است. تعطیلات رسمی نوروز ۱۴۰۴ در تقویم رسمی کشور به شرح زیر است:

تاریخ	مناسبت
جمعه ۱ فروردین ۱۴۰۴	نوروز
شنبه ۲ فروردین ۱۴۰۴	عید نوروز
یکشنبه ۳ فروردین ۱۴۰۴	عید نوروز (به دلیل تقارن با روز جمعه، تعطیلی جمعه به این روز منتقل می شود)
دوشنبه ۴ فروردین ۱۴۰۴	عید نوروز
سه شنبه ۵ فروردین ۱۴۰۴	عید نوروز

این تعطیلات، فرصتی مغتنم برای خانواده هاست تا در کنار یکدیگر، به استقبال بهار رفته و از رسوم کهن نوروزی بهره مند شوند. برنامه ریزی دقیق در این ایام می تواند به بهره برداری حداکثری از این تعطیلات منجر شود.

سال ۱۴۰۴، سال چه حیوانی است؟

بر اساس باورهای کهن و گاه شماری حیوانی که در فرهنگ های شرقی رواج دارد، هر سال به نام حیوانی خاص نام گذاری می شود و ویژگی های آن حیوان به متولدین آن سال نسبت داده می شود. این چرخه ۱۲ ساله، به نوعی طالع بینی سالانه نیز محسوب می شود و برای بسیاری جنبه ای سرگرم کننده و جذاب دارد.

سال ۱۴۰۴ شمسی، مطابق با چرخه گاه شماری حیوانی، سال مار است. در طالع بینی چینی، مار نماد خرد، زیبایی، جذابیت و رازآلودگی است. متولدین سال مار اغلب افرادی متفکر، باهوش و عمیق هستند که از قدرت تحلیل بالایی برخوردارند. آن ها معمولاً آرام و باوقار به نظر می رسند، اما در درون خود دارای اراده ای قوی و مصمم هستند. افراد متولد سال مار، در تصمیم گیری هایشان محتاط و سنجیده عمل می کنند و کمتر به احساسات آنی بها می دهند. آن ها همچنین به زیبایی شناسی و ظرافت در زندگی اهمیت زیادی می دهند. با این حال، گاهی اوقات ممکن است کمی بدبین یا مرموز به نظر برسند و تمایل به پنهان کاری داشته باشند.

البته باید توجه داشت که این باورها جنبه ی فرهنگی و سنتی دارند و نباید به عنوان یک پیشگویی قطعی تلقی شوند، اما می توانند به عنوان عنصری جذاب در شناخت شخصیت ها و فضای سال جدید مورد توجه قرار گیرند.

آیین ها و رسوم کهن نوروزی: جلوه هایی از تمدن ایرانی

نوروز تنها یک آغاز سال تقویمی نیست، بلکه مجموعه ای از آیین ها، رسوم و فلسفه های عمیق است که از هزاران سال پیش تا کنون سینه به سینه منتقل شده و بخش جدایی ناپذیری از هویت فرهنگی ایران و ملت های حوزه نوروز را تشکیل می دهد. این آیین ها، هر یک نمادی از پاکیزگی، روشنایی، باروری و امید به سالی پربرکت هستند.

خانه تکانی: نمادی از پاکیزگی و تحول

خانه تکانی، یکی از مهم ترین و اولین آیین های نوروزی است که از هفته ها پیش از تحویل سال آغاز می شود. این سنت، فراتر از یک نظافت ساده، نمادی از پاکیزگی روح و جسم و آماده شدن برای شروعی نو است. گرد و غبار زدایی از خانه، شست وشوی فرش ها، تمیز کردن شیشه ها و مرتب کردن لوازم، همگی به معنای دور ریختن کهنگی ها و استقبال از تازگی و طراوت است. این فعالیت جمعی، معمولاً با مشارکت همه اعضای خانواده صورت می گیرد و حس همبستگی و مشارکت را تقویت می کند. فلسفه خانه تکانی بر این اصل استوار است که با پاکیزگی محیط زندگی، ذهن نیز از افکار منفی رها شده و آماده پذیرش انرژی های مثبت سال جدید می شود.

چهارشنبه سوری: استقبال از روشنایی و پایان تاریکی

چهارشنبه سوری، جشن شب آخرین چهارشنبه سال، یکی از پرشورترین و کهن ترین آیین های نوروزی است. در این شب، مردم با افروختن آتش و پریدن از روی آن، نمادیناً خود را از پلیدی ها و بیماری ها رها کرده و روشنایی و سلامتی را آرزو می کنند. شعار «زردی من از تو، سرخی تو از من» که هنگام پریدن از آتش سر داده می شود، بیانگر همین مفهوم است. چهارشنبه سوری، یادآور چیرگی نور بر تاریکی و گرما بر سرمای زمستان است و به نوعی جشنی برای خداحافظی با سال کهنه و استقبال از بهار و طراوت آن محسوب می شود.

سفره هفت سین: نمادی از هفت موهبت الهی

سفره هفت سین، اصلی ترین نماد نوروز و جلوه ای از هنر، اعتقاد و امید ایرانیان است. این سفره، که معمولاً ساعاتی پیش از تحویل سال چیده می شود، شامل هفت عنصر است که نام آن ها با حرف سین شروع می شود و هر یک معنایی نمادین و عمیق دارند:

• سبزه: نماد رویش، طراوت، شادابی و تجدید حیات.
• سیب: نماد سلامتی، زیبایی و باروری.
• سنجد: نماد عشق، مهرورزی و فرزانگی (از آنجا که میوه درخت سنجد برای سلامتی قلب مفید است).
• سکه: نماد ثروت، برکت و روزی حلال.
• سیر: نماد پاکیزگی، سلامتی و دوری از بیماری ها (برای دفع چشم زخم و بیماری).
• سماق: نماد صبر، بردباری و تحمل (همچنین نماد پیروزی نور بر ظلمت).
• سرکه: نماد شکیبایی، رضایت و پذیرش سختی های زندگی.

علاوه بر این هفت سین اصلی، اجزای دیگری نیز در سفره نوروزی قرار داده می شود که هر کدام بار معنایی خاص خود را دارند:

• قرآن کریم یا دیوان حافظ: برای طلب برکت و هدایت الهی و گرفتن فال نیک.
• آینه: نماد شفافیت، خودشناسی و بازتاب واقعیت.
• شمع: نماد روشنایی، گرما و امید به آینده ای روشن.
• ماهی قرمز: نماد جنبش، زندگی و شادی (هرچند در سال های اخیر بحث هایی درباره محیط زیست و نگهداری آن مطرح شده است).
• تخم مرغ رنگی: نماد آفرینش، باروری و تنوع خلقت.
• گلاب: نماد پاکیزگی روح و معنویت.
• کتاب: نماد دانش و خرد.

مستندات تاریخی نشان می دهد که سفره نوروزی از دیرباز وجود داشته، اما قرار دادن هفت جزء مشخص با حرف سین پدیده ای نسبتاً متاخر است که از اواخر دوره قاجار رایج شده و بیشتر توسط رسانه ها فراگیر گشته است. پیشتر، سفره های نوروزی شامل انواع آجیل خشک شده، میوه های خشک، شیرینی های محلی و مواد خوراکی پر انرژی برای پذیرایی از مهمانان بود. این تحول نشان دهنده پویایی و تکامل فرهنگ نوروزی در طول زمان است.

دعای تحویل سال: نیایش برای بهترین حال

در لحظه تحویل سال، دعای یا مقلب القلوب و الابصار از اهمیت ویژه ای برخوردار است. اعضای خانواده در کنار سفره هفت سین جمع می شوند و این دعای پرمحتوا را زمزمه می کنند، با امید به تحولی مثبت در روح و روان و در وضعیت زندگی خود و اطرافیانشان.

یا مقلب القلوب و الابصار، یا مدبر اللیل و النهار، یا محول الحول و الاحوال، حول حالنا الی احسن الحال.

(ای تغییردهنده دل ها و دیده ها، ای تدبیرکننده شب و روز، ای گرداننده سال ها و حالت ها، حال ما را به نیکوترین حال دگرگون کن.)

این دعا، جوهر نوروز را در بر می گیرد؛ یعنی امید به دگرگونی، بهبود و رسیدن به والاترین مراتب کمال انسانی و معنوی. این نیایش، نه تنها برای فرد، بلکه برای جمع و حتی برای جهان هستی طلب خیر و برکت می کند.

دید و بازدید عید: تجلی پیوندهای اجتماعی

یکی از اصلی ترین و دوست داشتنی ترین رسوم نوروزی، دید و بازدید یا عید دیدنی است. این سنت دیرینه، فرصتی برای تازه کردن دیدارها، استحکام بخشیدن به پیوندهای خانوادگی و اجتماعی و ابراز محبت است. از همان دقایق اولیه سال نو، خانواده ها به دیدار بزرگ ترها و اقوام نزدیک می روند و سال نو را به یکدیگر تبریک می گویند. در بسیاری از مناطق، بازدید از آرامگاه درگذشتگان و مزار شهدا نیز در ایام نوروز مرسوم است که نشان دهنده احترام به پیشینیان و یادآوری پیوستگی نسل هاست.

در گذشته، دید و بازدید عید با آداب و رسوم خاصی همراه بود. پوشیدن لباس نو و پاکیزه برای رفتن به دید و بازدید، از ضروریات به شمار می رفت. جهانگردان اروپایی مانند «جملی کارری» در سفرنامه خود به این موضوع اشاره کرده اند:

ایرانیان در این روز (نوروز) لباس نو می پوشند. حتی اگر کسی پول هم نداشته باشد، مبلغی از دیگران قرض می کند و برای خود و بستگان و خانواده اش لباس و کفش نو تهیه می کند. زیرا معتقدند کسی که سال نو را با لباس کهنه آغاز کند، از خوشی های تازه سال جدید بی بهره خواهد ماند.

این روایت تاریخی به خوبی نشان می دهد که اهمیت تجدید لباس، نه تنها جنبه ظاهری، بلکه بار معنایی عمیقی داشته است. همچنین، تهیه انواع غذاهای لذیذ و شیرینی های خانگی برای پذیرایی از میهمانان، از دیگر جنبه های مهم این سنت بود. در گذشته، لباس های قومی و ملی هر منطقه در ایران متفاوت بود و در نوروز به نمایش گذاشته می شد. اگرچه امروزه پوشش رسمی تر شده است، اما روح این سنت ها همچنان پابرجاست.

غذاهای نوروزی: طعم سنت در آغاز بهار

آشپزی نوروزی بخش جدایی ناپذیری از جشن های سال نو است که با طعم ها و عطرهای خاص خود، خاطرات دلنشینی را رقم می زند. هر منطقه و هر خانواده ای، غذاها و شیرینی های سنتی خاص خود را برای این ایام دارد، اما برخی غذاها تقریباً در تمام نقاط ایران و حتی در کشورهای حوزه نوروز مشترک هستند.

یکی از متداول ترین غذاهایی که به مناسبت نوروز پخته می شود، سمنو (سمنک) است. این غذای مقوی و شیرین با استفاده از جوانه گندم تهیه می شود و نمادی از برکت، فراوانی و قدرت رویش در طبیعت است. در بسیاری از مناطق، پخت سمنو یک آیین جمعی است که زنان و دختران با همکاری و همراهی یکدیگر، گاهی تا پاسی از شب به پخت آن مشغول می شوند و سرودهای خاصی مانند سمنک در جوش ما کفچه زنیم – دیگران در خواب ما دف چه زنیم را می خوانند.

علاوه بر سمنو، سبزی پلو با ماهی نیز غذای سنتی شب عید است. سبزی ها نماد برکت و شادابی، و ماهی نماد حیات و پویایی است. در کنار این غذا، شیرینی هایی مانند نان نخودچی و کلوچه های محلی نیز بر سر سفره ها قرار می گیرد. در افغانستان، سبزی چلو با ماهی و در تاجیکستان باج (نوعی حلوا) و در ترکمنستان نوروزبامه از غذاهای رایج نوروزی هستند. این تنوع در غذاها نشان دهنده غنای فرهنگی نوروز در مناطق مختلف است.

جشن های پایانی نوروز و پیوند با طبیعت

نوروز تنها به روزهای آغازین فروردین محدود نمی شود و با آیین های ویژه ای در پایان تعطیلات رسمی نیز همراه است که پیوند عمیق انسان با طبیعت را نشان می دهد.

سیزده به در: روز طبیعت و شادکامی

سیزده به در، روز سیزدهم فروردین، اوج جشن های نوروزی و روز طبیعت است. در این روز، مردم ایران به دامان طبیعت می روند، در پارک ها، باغ ها، جنگل ها و مناطق سرسبز گردهم می آیند و به شادی و تفریح می پردازند. فلسفه سیزده به در، رها شدن از نحسی عدد سیزده (بر اساس برخی باورها) و همچنین ابراز احترام به طبیعت و تجدید پیمان با آن است.

یکی از رسوم مهم سیزده به در، گره زدن سبزه است. دختران و پسران جوان با گره زدن ساقه های سبزه و آرزو کردن ازدواج و بخت نیک، امید خود را برای آینده ای روشن ابراز می کنند. سپس، سبزه را به آب روان می سپارند تا با خود انرژی های منفی را ببرد و سالی پر از برکت و خوشبختی را به ارمغان آورد. این آیین در مناطق غربی افغانستان نیز رواج دارد.

آیین های محلی دیگر: گل گردانی و نوروزخوانی

در برخی مناطق آسیای میانه و تاجیکستان، مراسم گل گردانی و بلبل خوانی در آستانه نوروز مرسوم است. گل گردان ها از دره ها و تپه ها گل چیده و با ورود به روستاها، خبر پایان زمستان و فرارسیدن بهار را به مردم می دهند. این آیین، نویدبخش آغاز کشت و کار بهاری و شور و شوق جدید است.

نوروزخوانی یا بهارخوانی، گونه ای از آوازخوانی است که در گذشته در ایران رواج داشته و اکنون بیشتر در استان های مازندران و گیلان دیده می شود. نوروزخوان ها پیش از آغاز بهار، در شهرها و روستاها به صورت دوره گردی اشعاری در مدح بهار و با مضامین مذهبی می خوانند. این اشعار عمدتاً به زبان های طبری و گیلکی بوده و به صورت بداهه یا از حافظه سروده می شوند و معمولاً به صورت ترجیع بند و توسط یک یا چند نفر اجرا می گردند. این آیین ها، به زیبایی به غنای فرهنگی نوروز در مناطق مختلف می افزایند.

تاریخچه و جایگاه جهانی نوروز

نوروز، جشنی باستانی با قدمتی بیش از سه هزار سال است که ریشه های آن به اعماق تاریخ تمدن ایران بازمی گردد. این جشن، نه تنها در ایران، بلکه در بسیاری از کشورهای حوزه فرهنگی نوروز، گرامی داشته می شود و نمادی از پیوستگی فرهنگی و تاریخی این ملت هاست.

ریشه های باستانی و اساطیری نوروز

منشأ دقیق نوروز به درستی معلوم نیست، اما بسیاری از روایت های تاریخی و اساطیری، آغاز آن را به دوران پیش از اسلام و تمدن های باستانی ایران نسبت می دهند. در برخی متون کهن از جمله شاهنامه فردوسی و تاریخ طبری، جمشید (جم) و در برخی دیگر کیومرث به عنوان پایه گذاران نوروز معرفی شده اند.

طبق شاهنامه، جمشید پس از ساخت تخت زرین و نشستن بر آن، با تابش نور خورشید بر تاج او، جهان روشن شد و مردم از این رویداد شادمانی کردند و آن روز را روز نو نامیدند و جم را جمشید. این روایت، نوروز را با مفهوم روشنایی، پیروزی و آغاز عصری جدید پیوند می زند. شخصیت های اسطوره ای مانند سیاوش و کیخسرو نیز با نوروز ارتباط نزدیکی دارند. نوروز، روز پیروزی جمشید بر دیوان است که نمادی از غلبه بر پلیدی هایی چون سرما، تاریکی و جهالت است.

برخی روایت ها نیز آغاز نوروز را به بابلیان نسبت می دهند و رواج آن در ایران را به زمان حمله کوروش بزرگ به بابل در سال ۵۳۸ قبل از میلاد بازمی گردانند. همچنین، برخی زرتشت را بنیان گذار این جشن می دانند که نشان از قدمت و ارتباط آن با آیین های باستانی ایران دارد.

نوروز در دوران ساسانی و اهمیت آن

در دوران هخامنشیان، اشکانیان و به ویژه ساسانیان، نوروز با شکوه فراوان برگزار می شد. در این دوران، جشن های متعددی در طول سال برگزار می شد که نوروز و مهرگان از مهم ترین آن ها بودند. جشن نوروز در دوران ساسانیان، چندین روز (حداقل شش روز) به طول می انجامید و به دو بخش نوروز کوچک (نوروز عامه) و نوروز بزرگ (نوروز خاصه) تقسیم می شد.

• نوروز کوچک: پنج روز اول فروردین بود و در این ایام، اقشار مختلف مردم (دهقانان، روحانیان، سپاهیان، پیشه وران و اشراف) به دیدار شاه می آمدند و شاه به سخنان آن ها گوش داده و به مشکلاتشان رسیدگی می کرد.
• نوروز بزرگ: روز ششم فروردین (خردادروز) بود و در این روز، تنها نزدیکان شاه در حضور وی می آمدند.

شواهدی وجود دارد که در دوران ساسانی، سال های کبیسه به طور منظم رعایت نمی شدند، که این امر باعث می شد روز برگزاری نوروز در هر چهار سال یک روز عقب افتاده و زمان نوروز در فصل های مختلف سال جاری باشد.

اردشیر بابکان، بنیان گذار سلسله ساسانیان، در سال ۲۳۰ میلادی از دولت روم خواست که نوروز را به رسمیت بشناسند که مورد پذیرش سنای روم قرار گرفت و در قلمرو روم به لوپرکال (Lupercal) معروف شد. در این دوران، ۲۵ روز پیش از بهار، در ۱۲ ستون خشت خام، انواع حبوبات و غلات کاشته می شد و تا ۱۶ فروردین نگهداری می شد تا با رشد آن ها، محصول سال پیش بینی شود. همچنین، در بامداد نوروز، مردم به یکدیگر آب می پاشیدند و از زمان هرمز اول، روشن کردن آتش در شب نوروز مرسوم شد و از زمان هرمز دوم، رسم دادن سکه به عنوان عیدی متداول گشت.

تداوم نوروز پس از اسلام

پس از ورود اسلام به ایران، بسیاری از جشن های باستانی به فراموشی سپرده شدند، اما نوروز توانست جایگاه خود را به عنوان جشنی ملی حفظ کند. دلیل پایداری نوروز، پیوند عمیق آن با آیین های ایرانی، تاریخ کشور و حافظه فرهنگی ایرانیان است.

در اوایل دوران اسلامی، خلفای اموی و عباسی مالیات سنگینی بر برگزاری جشن های نوروز و مهرگان وضع کردند. با این حال، رفته رفته خود خلفا نیز در جشن نوروز شرکت کرده و آن را گرامی داشتند. در دوره عباسیان، مردم بغداد در روزهای نوروز لباس نو می پوشیدند، به هم سیب هدیه می دادند، غذاهای ویژه می پختند و عطرهای نوروزی استفاده می کردند. مسلمانان و غیرمسلمانان در کنار هم شیره می نوشیدند و به یکدیگر آب می پاشیدند.

با روی کار آمدن سلسله های طاهریان، سامانیان و آل بویه، جشن نوروز با گستردگی بیشتری برگزار شد. در این دوره ها، شاعران دربار در ستایش نوروز شعر می سرودند و بیهقی از شکوه مراسم نوروز در دربار غزنویان نوشته است. اشعار زیبایی از شاعران بزرگی چون فرخی، منوچهری و سعد سلمان در ستایش نوروز سروده شده است.

اصلاح تقویم و نقش خیام در نوروز

در دوران سلجوقیان و به دستور جلال الدین ملک شاه سلجوقی، تعدادی از ستاره شناسان برجسته ایرانی از جمله حکیم عمر خیام گرد هم آمدند تا گاهشماری ایرانی را بهبود بخشند. این گروه، نوروز را در یکم بهار (لحظه ورود آفتاب به برج حمل) قرار دادند و جایگاه آن را ثابت نمودند. بر اساس این گاهشماری که به تقویم جلالی معروف شد و از سال ۳۹۲ هجری آغاز گردید، برای ثابت ماندن نوروز در آغاز بهار، مقرر شد که تقریباً هر چهار سال یک بار (و گاهی هر پنج سال یک بار)، تعداد روزهای سال به جای ۳۶۵ روز، ۳۶۶ روز در نظر گرفته شود. این اصلاح، دقت تقویم ایرانی را به شکل بی سابقه ای افزایش داد و نوروز را برای همیشه در جایگاه طبیعی خود در آغاز بهار تثبیت کرد.

نوروز در دوران صفوی و معاصر

نوروز در دوران صفویان نیز با شکوه برگزار می شد. در سال ۱۵۹۷ میلادی، شاه عباس صفوی مراسم نوروز را در عمارت نقش جهان اصفهان برگزار نمود. در آیین تشیع، به نوروز به عنوان روزی خجسته و مبارک نگاه شده و بر گرامی داشتن آن تأکید شده است.

تا پیش از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، تنها کشورهایی که نوروز را به عنوان جشن ملی در تقویم خود داشتند، ایران و افغانستان بودند. اما با استقلال کشورهای آسیای میانه، بسیاری از آنها (مانند قرقیزستان و جمهوری آذربایجان) نوروز را جشن ملی خود اعلام کردند.

البته، برگزاری جشن نوروز در برخی کشورها توسط برخی حکومت ها برای مدتی ممنوع بوده است. برای مثال، حکومت شوروی این جشن را در ترکمنستان، قرقیزستان و تاجیکستان ممنوع کرده بود که تا زمان میخائیل گورباچف ادامه داشت. در افغانستان نیز در دوران حکومت طالبان، برگزاری نوروز ممنوع بود. در ترکیه نیز تا سال ۲۰۰۰ میلادی، نوروز (که عمدتاً توسط کردها برگزار می شود) غیرقانونی بود و با درگیری هایی همراه می شد، اگرچه امروزه دولت ترکیه آن را به عنوان جشن بهار ترکی به رسمیت شناخته است. با این حال، نوروز همچنان نمادی قدرتمند از هویت کردهای ترکیه است.

ثبت جهانی نوروز و گستره آن

در سال های اخیر، نوروز به معنای واقعی کلمه، جهانی شده است. در تاریخ ۸ مهر ۱۳۸۸ (۳۰ سپتامبر ۲۰۰۹)، نوروز به پیشنهاد ازبکستان توسط سازمان علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو)، به عنوان میراث معنوی جهانی به ثبت رسید. سپس، در سال ۲۰۱۰، مجمع عمومی سازمان ملل متحد با تصویب قطعنامه ای، ۲۱ مارس (برابر با اول فروردین) را به عنوان روز جهانی نوروز اعلام کرد. در متن تصویب شده، نوروز به عنوان جشنی با ریشه ایرانی که قدمتی بیش از ۳۰۰۰ سال دارد و امروزه بیش از ۳۰۰ میلیون نفر آن را جشن می گیرند توصیف شده است.

نخستین دوره جشن جهانی نوروز در تهران در ۷ فروردین ۱۳۸۹ برگزار شد و این شهر به عنوان دبیرخانه نوروز شناخته شد. نوروز ۹۱ نیز برای اولین بار در صحن عمومی سازمان ملل و یونسکو به میزبانی ایران جشن گرفته شد.

امروزه جغرافیای نوروز با نام های مشابه یا نوروز سراسر خاورمیانه، بالکان، آسیای میانه (قزاقستان، تاتارستان، ترکستان چین)، سودان، زنگبار، قفقاز تا آستراخان و همچنین آمریکای شمالی، هندوستان، پاکستان، بنگلادش، بوتان، نپال و تبت را شامل می شود.

آیین های نوروز در این کشورها ممکن است تفاوت هایی داشته باشند؛ برای نمونه، در افغانستان سفره هفت میوه و در میان زرتشتیان سفره هفت شین مرسوم است، در حالی که در جمهوری آذربایجان، هفت سین رایج نیست و آجیل های متنوع بر سر سفره ها قرار می گیرد. همچنین، کردها این جشن را بین ۱۸ تا ۲۱ مارس با گردهم آیی در بیرون شهرها، پوشیدن لباس های رنگین، افراشتن پرچم و رقص و پایکوبی گرد آتش جشن می گیرند. در جنوب عراق نیز اعراب به سبزه زارها و مناطق سرسبز می روند و از ایوان مدائن دیدن می کنند.

در تاریخ ۳۰ مارس ۲۰۰۹ (۱۰ فروردین ۱۳۸۸)، پارلمان فدرال کانادا، اولین روز بهار هر سال را به عنوان نوروز (Nowruz Day)، عید ملی ایرانیان و بسیاری اقوام دیگر نامگذاری کرد که نشان از رسمیت یافتن و گسترش این جشن در سطح بین المللی دارد.

برنامه ریزی برای نوروز: آمادگی برای سالی پربار

با نزدیک شدن به لحظه تحویل سال، برنامه ریزی دقیق برای بهره برداری حداکثری از ایام نوروز اهمیت می یابد. این برنامه ریزی می تواند شامل موارد زیر باشد:

• خریدها و آمادگی ها: از هفته ها قبل، برنامه ریزی برای خریدهای نوروزی از جمله پوشاک نو، آجیل، شیرینی و مواد اولیه غذاهای خاص عید.
• خانه تکانی: آغاز فرایند خانه تکانی و نظافت منزل به صورت تدریجی تا روزهای پایانی سال.
• برنامه ریزی سفر: در صورت تمایل به سفر، رزرو اقامتگاه و برنامه ریزی مسیر از قبل برای جلوگیری از شلوغی و افزایش هزینه ها.
• بودجه بندی: مدیریت مالی برای هزینه های عیدانه، سفر و خریدها.
• دید و بازدید: برنامه ریزی زمان بندی دیدارهای خانوادگی و دوستانه.

استفاده از تقویم های رسمی و منابع معتبر برای اطلاع از جزئیات دقیق لحظه تحویل سال و تعطیلات، به شما کمک می کند تا برنامه ریزی دقیق تری داشته باشید. مهمتر از هر چیز، تلاش کنید تا لحظه تحویل سال را در کنار عزیزانتان، با آرامش و شور و شوق فراوان سپری کنید. نوروز فرصتی برای تجدید نظر در اهداف، بهبود روابط و شروعی دوباره با انرژی های مثبت است.

نوروز، جشنی برای تجدید حیات و امید

نوروز، فراتر از یک تغییر عدد در تقویم، جشنی است برای تجلیل از طبیعت، امید به آینده و یادآوری پیوندهای ناگسستنی انسانی. از ریشه های اساطیری و آیین های باستانی خانه تکانی و چهارشنبه سوری گرفته تا شکوه سفره هفت سین و شور سیزده به در، هر یک از این اجزا، نوروز را به یک پدیده فرهنگی بی نظیر تبدیل کرده اند. تداوم این جشن پس از قرن ها، حتی با وجود چالش ها و ممنوعیت ها، گواه بر عمق نفوذ آن در فرهنگ و هویت ایرانی و سایر ملت های منطقه است.

ثبت جهانی نوروز در یونسکو و اعلام روز جهانی نوروز توسط سازمان ملل، جایگاه جهانی این میراث فرهنگی را بیش از پیش نمایان ساخت. این جشن، پیامی از صلح، همبستگی و احترام به طبیعت را با خود به همراه دارد. با نزدیک شدن به لحظه تحویل سال ۱۴۰۴، امید است که این نوروز، برای همه مردم جهان، به ویژه ایرانیان و جوامع حوزه نوروز، سالی سرشار از سلامتی، شادکامی، کامیابی و برکت باشد. باشد که با هر نو شدن طبیعت، روح ما نیز تازه شود و با امید به فردایی بهتر، گام برداریم.