شناسایی کنسرسیوم میکروبی موثر در حذف آلودگی های نفتی منطقه دهلران

آخرین به روز رسانی: 01/02/1403

خواندن این مطلب 3 دقیقه زمان میبرد

بر اساس اعلام معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری، یک طرح پژوهشی تقاضامحور به نتایج ارزشمند و کاربردی در زمینه حذف آلودگی های نفتی میادین نفتی غرب کشور منجر شد.

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری زندگی نیوز، آلودگی های زیست محیطی به ویژه مواردی که عامل انسانی دارند از مهم ترین مشکلاتی هستند که سلامت بشر را تهدید می کنند. اگر کنترلی بر روند رشد تصاعدی این پدیده انجام نگیرد با فاجعه زیست محیطی روبه رو خواهیم شد. آلودگی های نفتی که در طی فرایند استخراج، انتقال یا پالایش ایجاد می شوند از رایج ترین آلاینده های خاک و آب در کشور هستند و نگرانی های زیست محیطی زیادی را به همراه دارند.

استفاده از راهکار های سریع، ایمن و مقرون به صرفه جهت رفع و پالایش این آلودگی ها مورد توجه پژوهش های زیادی بوده است.

روش های فیزیکی و شیمیایی که معمولاً برای اصلاح این آلودگی ها استفاده می شود، در کنار آشفتگی که برای محیط زیست ایجاد می کنند، به تجهیزات زیادی نیاز داشته و گاهی اوقات بسیار گران است.

همچنین ممکن است پسماند های شیمیایی اثرات منفی بر محیط زیست داشته باشد. در میان روش های اصلاح آلودگی های نفتی، پالایش زیستی آلودگی های نفتی که شامل تبدیل آلودگی ها به مواد غیر سمی با استفاده از میکروب ها است، روشی مقرون به صرفه، با بازدهی بالا و دوستدار محیط زیست است.

سامان حسینی به عنوان سرباز نخبه با همکاری تیمی پژوهشی و با راهنمایی روح الله شریفی، فعالیت خود در زمینه حذف آلودگی های نفتی را در قالب تقسیم کار ملی ستاد توسعه زیست فناوری و با تمرکز بر حل مشکل آلودگی های نفتی غرب کشور بویژه در میدان های نفتی نفت شهر کرمانشاه و دهلران استان ایلام انجام می دهد.

طرح پیشین این گروه پژوهشی در منطقه نفت شهر و زیر نظر شرکت نفت مناطق مرکزی ایران انجام شد که به صورت موفقیت آمیزی آلودگی های نفتی را در منطقه نفت شهر و در زمان مناسبی حذف کرد. در ادامه، شرکت نفت غرب درخواست کرد که دستاورد طرح با هماهنگی اداره محیط زیست در منطقه نفتی دهلران نیز انجام شود. منطقه نفتی دهلران تحت تاثیر آلودگی شدید نفتی قرار داشته و از نظر شرایط محیطی، چون آب وهوا، شوری و خشکی خاک شرایط نامساعدی دارد.

ارزیابی اولیه نشان داد که به علت تفاوت برش های نفتی و همچنین شرایط نامساعد محیطی، سویه های جدا شده از نفت شهر قادر به استقرار در شرایط جدید نیستند؛ لذا طرح پژوهشی جدیدی به منظور دستابی به سویه های سازگار با محیط جدید طراحی شد.

در قالب طرح پژوهشی جایگزین خدمت سربازی نخبگان وظیفه با حمایت ستاد توسعه زیست فناوری در تابستان 1401 از خاک های آلوده گودال های ناشی از حفاری منطقه نفتی دهلران، نمونه خاک های جمع آوری شد و پس از بررسی صفات فیزیکی و شیمیایی خاک، جدایه های باکتریایی جداسازی و کارآیی جدایه های برتر در تجزیه نفت خام منطقه و تحمل شرایط نامساعد محیطی مورد بررسی قرار گرفت.

آلودگی خاک در منطقه مورد مطالعه حدود 8 درصد بود که درصد بسیار بالایی محسوب می شود. خاک منطقه شنی، قلیایی و شوری آب و خاک بسیار بالا بود. تعداد 37 جدایه باکتری از نمونه خاک ها جداسازی شد. از میان آنها، پنج جدایه منتخب قادر بودند که پس از چهار روز از انکوباسیون در محیط کشت مایع، بیش از 85 درصد از نفت خام موجود را با نرخ نزدیک به 90 میلی گرم بر لیتر بر ساعت به مصرف برسانند که توانایی قابل توجهی محسوب می شود.

هدف نهایی این طرح پژوهشی دستیابی به فرمولاسیون کاربردی حاوی چند جدایه باکتری (کنسرسیوم میکروبی) است که قادر باشد در شرایط مختلف محیطی موثر بوده و تجزیه کاملی از ترکیبات متنوع موجود در نفت خام را داشته باشد.