چگونه با JavaScript سرعت بارگذاری وبسایت را بهبود دهیم؟

آخرین به روز رسانی: 30/09/1404

خواندن این مطلب 19 دقیقه زمان میبرد

چگونه با JavaScript سرعت بارگذاری وبسایت را بهبود دهیم؟

استفاده از JavaScript برای بهبود سرعت بارگذاری وبسایت

استفاده بهینه از جاوا اسکریپت می تواند سرعت بارگذاری وب سایت را به طور چشمگیری بهبود بخشد و تأثیر مستقیم بر تجربه کاربری، سئو و نرخ تبدیل دارد. این زبان برنامه نویسی که قلب تپنده وب مدرن است، با وجود ارائه قابلیت های پویا و تعاملی، در صورت عدم بهینه سازی صحیح می تواند به گلوگاهی برای عملکرد وب سایت تبدیل شود. درک مکانیسم های بارگذاری، اجرای اسکریپت ها و تأثیر آن ها بر Core Web Vitals برای هر توسعه دهنده و مدیر وب سایت حیاتی است.

هدف اصلی این محتوا، ارائه یک راهنمای جامع و کاربردی برای توسعه دهندگان وب، مدیران سایت و متخصصان سئو است تا با استفاده از تکنیک ها و ابزارهای مرتبط با جاوا اسکریپت، سرعت بارگذاری وب سایت های خود را به شکل چشمگیری بهبود بخشند. این مقاله خواننده را قادر می سازد تا مشکلات رایج جاوا اسکریپت را شناسایی کرده و راهکارهای عملی از سطح پایه تا پیشرفته را برای افزایش کارایی (Performance) و بهبود معیارهای Core Web Vitals (مانند TBT, TTI, LCP) سایت خود پیاده سازی کند. با افزایش آگاهی و ارائه راه حل های موثر، به رضایت کاربران، بهبود رتبه سئو و کاهش نرخ پرش کمک خواهد شد. در ادامه به تفصیل به بررسی این موارد خواهیم پرداخت.

۱. فهم تاثیر جاوا اسکریپت بر عملکرد وب سایت

جاوا اسکریپت، به عنوان یکی از ستون های اصلی توسعه وب، نقشی حیاتی در ایجاد تجربه های کاربری پویا و تعاملی ایفا می کند. با این حال، همین قدرت می تواند به مانعی برای سرعت بارگذاری وب سایت تبدیل شود، به خصوص اگر به درستی مدیریت نشود. برای درک عمیق تر این موضوع، ابتدا باید به مکانیسم رندرینگ مرورگر و چگونگی تعامل جاوا اسکریپت با آن بپردازیم.

۱.۱. مکانیسم رندرینگ مرورگر و جاوا اسکریپت

هنگامی که مرورگر یک صفحه وب را بارگذاری می کند، مجموعه ای از فرآیندها را طی می کند تا محتوا را به کاربر نمایش دهد. این فرآیند با تجزیه (Parsing) کد HTML آغاز می شود که منجر به تولید مدل شیء سند (Document Object Model – DOM) می شود. به موازات آن، مرورگر فایل های CSS را تجزیه کرده و مدل شیء CSS (CSS Object Model – CSSOM) را می سازد. ترکیب این دو مدل، درخت رندر (Render Tree) را ایجاد می کند که نشان دهنده چگونگی نمایش عناصر در صفحه است.

جاوا اسکریپت می تواند در این فرآیند اختلال ایجاد کند. به طور پیش فرض، زمانی که مرورگر به یک تگ <script> برخورد می کند، تجزیه HTML را متوقف (Parser-blocking) کرده، اسکریپت را دانلود، تجزیه و اجرا می کند. تنها پس از اتمام اجرای اسکریپت، فرآیند تجزیه HTML ادامه می یابد. این تأخیر می تواند به طور قابل توجهی زمان لازم برای نمایش محتوای اولیه صفحه (First Contentful Paint) و آماده شدن صفحه برای تعامل (Time to Interactive) را افزایش دهد. اسکریپت هایی که در بخش <head> سند HTML قرار می گیرند، بیشترین تأثیر را به عنوان منابع مسدودکننده رندر (Render-blocking) دارند، زیرا مرورگر باید منتظر بماند تا این اسکریپت ها قبل از نمایش هرگونه محتوا بارگذاری و اجرا شوند.

۱.۲. معیارهای Core Web Vitals و ارتباط آن با جاوا اسکریپت

Core Web Vitals مجموعه ای از معیارهای تعریف شده توسط گوگل است که تجربه کاربری را از سه جنبه اصلی اندازه گیری می کند: عملکرد بارگذاری، تعامل پذیری و پایداری بصری. جاوا اسکریپت تاثیر مستقیمی بر هر یک از این معیارها دارد.

Total Blocking Time (TBT): این معیار مجموع کل زمانی را اندازه گیری می کند که Thread اصلی مرورگر برای مدت طولانی مسدود شده و نمی تواند به ورودی های کاربر (مانند کلیک ها یا تایپ کردن) پاسخ دهد. اسکریپت های جاوا اسکریپت سنگین و بهینه نشده که زمان اجرای طولانی دارند، اصلی ترین عامل افزایش TBT هستند. کاهش TBT برای بهبود تجربه کاربری و امتیاز Core Web Vitals ضروری است.
Time to Interactive (TTI): TTI مدت زمانی را نشان می دهد که از شروع بارگذاری صفحه تا زمانی که صفحه به طور کامل تعاملی می شود، طول می کشد. یک صفحه تعاملی به معنای آن است که محتوای آن نمایش داده شده، Handlers رویداد برای بیشتر عناصر ثبت شده و صفحه در عرض ۵۰ میلی ثانیه به تعاملات کاربر پاسخ می دهد. جاوا اسکریپت نقش حیاتی در این معیار دارد؛ اجرای طولانی مدت اسکریپت ها می تواند TTI را به شدت افزایش دهد و باعث شود کاربر احساس کند صفحه کند یا غیرقابل پاسخگو است.
Largest Contentful Paint (LCP) و First Contentful Paint (FCP): LCP زمان رندر بزرگترین عنصر محتوایی قابل مشاهده در Viewport را اندازه گیری می کند. FCP نیز زمان رندر اولین محتوا را نشان می دهد. اسکریپت های مسدودکننده رندر (Render-blocking JavaScript) که در بخش <head> قرار دارند، می توانند به طور مستقیم بر FCP و LCP تأثیر بگذارند، زیرا تا زمانی که این اسکریپت ها دانلود و اجرا نشوند، مرورگر نمی تواند محتوای اصلی صفحه را رندر کند. بهینه سازی جاوا اسکریپت برای بهبود این معیارها و نمایش سریع تر محتوای حیاتی صفحه ضروری است.

۲. شناسایی و تحلیل مشکلات جاوا اسکریپت در وب سایت

قبل از اقدام به هرگونه بهینه سازی، شناسایی دقیق مشکلات موجود در بارگذاری و اجرای جاوا اسکریپت وب سایت از اهمیت بالایی برخوردار است. ابزارهای مختلفی برای تحلیل عملکرد وب سایت وجود دارند که گزارش های مفیدی در این زمینه ارائه می دهند. با درک این گزارش ها می توان مشکلات رایج را شناسایی و برای رفع آن ها برنامه ریزی کرد.

۲.۱. ابزارهای تحلیل عملکرد

استفاده از ابزارهای تخصصی به شما کمک می کند تا نگاهی دقیق و علمی به وضعیت عملکردی وب سایت خود داشته باشید و گلوگاه های جاوا اسکریپت را شناسایی کنید.

Google PageSpeed Insights: این ابزار رایگان گوگل، گزارشی جامع از عملکرد وب سایت شما برای موبایل و دسکتاپ ارائه می دهد. در بخش مربوط به جاوا اسکریپت، می توانید هشدارهایی مانند Remove unused JavaScript (حذف جاوا اسکریپت بلااستفاده) یا Eliminate render-blocking resources (حذف منابع مسدودکننده رندر) را مشاهده کنید. این گزارش ها به شما کمک می کنند تا فایل های JS حجیم یا بلااستفاده را شناسایی کرده و میزان تأثیر آن ها بر Core Web Vitals را بسنجید.
Lighthouse (در Chrome DevTools): لایت هاوس که به طور مستقیم در مرورگر کروم و از طریق Developer Tools در دسترس است، تحلیل عمیق تری را ارائه می دهد. این ابزار معیارهایی مانند Long Main-thread tasks (وظایف طولانی در Thread اصلی) و Largest Contentful Paint element (بزرگترین عنصر محتوایی قابل رندر) را بررسی می کند و جزئیات دقیق تری در مورد اسکریپت هایی که Thread اصلی را مسدود می کنند، ارائه می دهد. تب های Performance و Coverage در DevTools نیز برای یافتن دقیق کدهای بلااستفاده و گلوگاه های عملکردی جاوا اسکریپت بسیار مفید هستند.
GTmetrix: این ابزار محبوب، با ارائه یک نمودار Waterfall chart، به شما امکان می دهد تا تک تک درخواست های بارگذاری شده در صفحه را مشاهده کنید. از طریق این نمودار می توانید فایل های جاوا اسکریپت سنگین و زمان بر را شناسایی کرده و اولویت های بهینه سازی را تعیین کنید. همچنین، GTmetrix پیشنهادات خود را برای بهبود عملکرد جاوا اسکریپت ارائه می دهد.
Chrome DevTools (تب Coverage و Performance): تب Coverage به شما نشان می دهد که چه مقدار از کد جاوا اسکریپت (و CSS) در صفحه شما واقعاً استفاده می شود. کدهای قرمز رنگ، کدهای بلااستفاده هستند که بدون دلیل بارگذاری شده اند. تب Performance نیز به شما اجازه می دهد تا جزئیات اجرای جاوا اسکریپت را بررسی کنید، از جمله زمان های طولانی اجرای اسکریپت و مسدود شدن Thread اصلی.

۲.۲. مشکلات رایج جاوا اسکریپت که سرعت را کاهش می دهند

شناخت این مشکلات رایج، اولین گام برای اتخاذ رویکردهای صحیح بهینه سازی است.

اسکریپت های بلااستفاده (Unused JavaScript): این یکی از شایع ترین مشکلات است. بسیاری از وب سایت ها، به خصوص آن هایی که از سیستم های مدیریت محتوا (CMS) مانند وردپرس استفاده می کنند، کدهای جاوا اسکریپت زیادی را بارگذاری می کنند که در صفحه فعلی هرگز اجرا نمی شوند. این کدها نه تنها حجم فایل ها را افزایش می دهند، بلکه زمان تجزیه و اجرای مرورگر را نیز طولانی می کنند.
اسکریپت های مسدودکننده رندر (Render-blocking JavaScript): اسکریپت هایی که در بخش <head> سند HTML بدون ویژگی های defer یا async قرار می گیرند، مرورگر را مجبور می کنند تا دانلود و اجرای آن ها را پیش از شروع به رندر کردن محتوای قابل مشاهده در صفحه به پایان برساند. این امر منجر به تأخیر در نمایش اولیه محتوا (FCP و LCP) می شود.
حجم بالای فایل های JS: فایل های جاوا اسکریپت که Minify و فشرده سازی نشده اند (با استفاده از Gzip یا Brotli)، حجم بسیار زیادی دارند. این حجم بالا باعث افزایش زمان دانلود، به ویژه در اتصالات اینترنتی کند، و در نتیجه کندی کلی بارگذاری صفحه می شود.
اسکریپت های شخص ثالث سنگین: بسیاری از وب سایت ها از اسکریپت های شخص ثالث مانند ابزارهای تحلیلی (Google Analytics)، ابزارهای چت آنلاین، ویجت های شبکه های اجتماعی یا اسکریپت های تبلیغاتی استفاده می کنند. این اسکریپت ها اغلب خارج از کنترل توسعه دهنده سایت هستند و می توانند به طور قابل توجهی بر عملکرد تأثیر بگذارند و Total Blocking Time را افزایش دهند.
وابستگی های سنگین و قدیمی: استفاده از کتابخانه های بزرگ مانند jQuery در پروژه هایی که به تمام قابلیت های آن نیاز ندارند، یا استفاده از نسخه های قدیمی و غیربهینه این کتابخانه ها، می تواند به بارگذاری اضافی جاوا اسکریپت منجر شود. بسیاری از وظایف امروزه می توانند با Vanilla JavaScript (جاوا اسکریپت خالص) با عملکرد بهتر انجام شوند.

۳. تکنیک های پایه بهینه سازی جاوا اسکریپت (برای همه سطوح)

بهینه سازی جاوا اسکریپت نیازمند رویکردی چندوجهی است که شامل تکنیک های پایه و پیشرفته می شود. در این بخش، به بررسی روش های اساسی می پردازیم که برای هر توسعه دهنده یا مدیر وب سایت قابل پیاده سازی هستند و تأثیر قابل توجهی بر سرعت بارگذاری خواهند داشت.

۳.۱. بهینه سازی بارگذاری اسکریپت ها

نحوه و زمان بارگذاری اسکریپت ها نقش کلیدی در عملکرد صفحه دارد.

defer و async در تگ <script>: این دو ویژگی به مرورگر اجازه می دهند تا دانلود اسکریپت را به صورت غیرمسدودکننده (Non-blocking) انجام دهد و مانع از توقف Parser HTML شود.
- <script async src=script.js></script>: این ویژگی به مرورگر می گوید که اسکریپت را به صورت همزمان با تجزیه HTML دانلود کند و به محض اتمام دانلود، آن را اجرا کند. اجرای اسکریپت ممکن است Parser را متوقف کند، اما دانلود آن همزمان با HTML انجام می شود. async برای اسکریپت هایی مناسب است که به ترتیب اجرا یا DOM نیازی ندارند، مانند اسکریپت های تحلیلی.
- <script defer src=script.js></script>: این ویژگی نیز اسکریپت را به صورت همزمان با تجزیه HTML دانلود می کند، اما اجرای آن را تا زمانی که Parser HTML به طور کامل به پایان رسیده و DOM ساخته شده باشد، به تأخیر می اندازد. defer برای اسکریپت هایی مناسب است که به DOM نیاز دارند یا ترتیب اجرای آن ها مهم است، اما نباید رندر اولیه صفحه را مسدود کنند.
جا به جایی تگ های <script>: به طور سنتی، اسکریپت ها در بخش <head> قرار می گرفتند. اما برای اسکریپت هایی که مسدودکننده رندر نیستند، بهترین مکان قبل از بسته شدن تگ </body> است. این کار تضمین می کند که محتوای HTML و CSS قبل از شروع اجرای جاوا اسکریپت رندر شوند و بهبود قابل توجهی در FCP و LCP ایجاد کند.
Inlining Critical JavaScript: برای کدهای جاوا اسکریپت بسیار کوچک و حیاتی که برای اولین نمایش محتوا (Above-the-fold content) ضروری هستند، می توان آن ها را مستقیماً در تگ <script> در بخش <head> قرار داد. این کار باعث صرفه جویی در یک درخواست HTTP می شود. اما باید با احتیاط فراوان انجام شود، زیرا می تواند کشینگ (Caching) را مختل کرده و حجم HTML را افزایش دهد.

۳.۲. فشرده سازی و Minify کردن جاوا اسکریپت

کاهش حجم فایل های جاوا اسکریپت، سرعت دانلود و پردازش آن ها را به شدت افزایش می دهد.

Minification: فرآیند حذف تمام کاراکترهای غیرضروری از کدهای منبع جاوا اسکریپت بدون تغییر عملکرد آن، شامل فضاهای خالی، کامنت ها، نام های طولانی متغیرها و توابع. این کار می تواند حجم فایل را تا حد زیادی کاهش دهد. ابزارهایی مانند Terser و UglifyJS برای توسعه دهندگان در فرآیند Build کاربردی هستند.
Compression (Gzip/Brotli): فعال سازی فشرده سازی در سطح سرور (معمولاً توسط وب سرور مانند Nginx یا Apache) به وب سایت اجازه می دهد تا فایل های JS را با فرمت های فشرده سازی Gzip یا Brotli به مرورگر ارسال کند. مرورگر پس از دریافت، فایل را از حالت فشرده خارج می کند. این کار به طور چشمگیری حجم داده های ارسالی را کاهش می دهد.

۳.۳. حذف و مدیریت جاوا اسکریپت بلااستفاده (Dead Code Elimination)

بارگذاری کدهایی که هرگز استفاده نمی شوند، تنها سربار اضافی برای وب سایت ایجاد می کند.

بارگذاری شرطی (Conditional Loading): اسکریپت ها را تنها در صفحاتی بارگذاری کنید که واقعاً به آن ها نیاز دارند. به عنوان مثال، اسکریپت های مربوط به فرم تماس فقط باید در صفحه تماس با ما بارگذاری شوند.
در وردپرس: توسعه دهندگان می توانند از توابع wp_dequeue_script() برای حذف اسکریپت های غیرضروری و wp_enqueue_script() با منطق شرطی برای بارگذاری اسکریپت ها در صفحات خاص در فایل functions.php استفاده کنند.
بررسی و حذف افزونه ها و قالب های سنگین یا غیرضروری: بسیاری از افزونه ها و قالب ها در وردپرس، حجم زیادی از جاوا اسکریپت را به سایت اضافه می کنند. بررسی منظم و حذف موارد غیرضروری یا جایگزینی آن ها با گزینه های سبک تر می تواند تفاوت چشمگیری ایجاد کند.

۳.۴. بهینه سازی اسکریپت های شخص ثالث (Third-party Scripts)

اسکریپت های شخص ثالث اغلب خارج از کنترل ما هستند اما تأثیر قابل توجهی بر عملکرد دارند.

Lazy Loading برای اسکریپت های خارج از Viewport: اسکریپت هایی مانند ابزارهای چت، ویدئو پلیرهای تعبیه شده یا اسکریپت های تبلیغاتی را می توان با تأخیر بارگذاری کرد. این بدان معناست که این اسکریپت ها فقط زمانی بارگذاری می شوند که کاربر به قسمتی از صفحه که آن ها را نمایش می دهد، نزدیک شود یا به آن نیاز پیدا کند.
استفاده از preconnect و dns-prefetch: برای دامنه های شخص ثالث، از تگ <link rel=preconnect href=https://example.com> برای برقراری زودهنگام اتصال به سرور شخص ثالث و <link rel=dns-prefetch href=https://example.com> برای حل زودهنگام DNS استفاده کنید. این کار زمان مورد نیاز برای برقراری ارتباط با این سرورها را کاهش می دهد.
میزبانی محلی (Self-hosting) اسکریپت های پرکاربرد: در برخی موارد، میزبانی محلی اسکریپت های شخص ثالث (مانند Google Analytics یا فونت های وب) می تواند سرعت بارگذاری را افزایش دهد، زیرا درخواست ها به جای سرورهای خارجی، از سرور خودتان انجام می شوند. البته این کار نیاز به مدیریت بروزرسانی ها را نیز به همراه دارد.
جایگزینی با نسخه های سبک تر یا جایگزین های بومی مرورگر: به عنوان مثال، به جای کتابخانه های سنگین برای انیمیشن، از CSS Animations استفاده کنید، یا به جای یک لایبرری بزرگ برای اعتبارسنجی فرم، از اعتبارسنجی HTML5 استفاده کنید.

۴. تکنیک های پیشرفته بهینه سازی جاوا اسکریپت (برای توسعه دهندگان)

پس از پیاده سازی تکنیک های پایه، توسعه دهندگان می توانند با استفاده از روش های پیشرفته تر، عملکرد جاوا اسکریپت را به سطحی بالاتر ارتقاء دهند. این تکنیک ها عمدتاً با ابزارهای Build و در فاز توسعه و استقرار پروژه ادغام می شوند.

۴.۱. Code Splitting (تقسیم کد)

Code Splitting یک تکنیک اساسی است که bundle اصلی جاوا اسکریپت را به قطعات کوچکتر (chunks) تقسیم می کند. این قطعات فقط زمانی بارگذاری می شوند که کاربر به آن ها نیاز دارد، مثلاً هنگام پیمایش به یک بخش خاص از صفحه یا کلیک روی یک دکمه. این کار باعث کاهش حجم جاوا اسکریپت اولیه بارگذاری شده و در نتیجه بهبود قابل توجهی در Time to Interactive (TTI) و FCP دارد.

مفهوم: به جای ارسال تمام کد جاوا اسکریپت برنامه در یک فایل بزرگ، آن را به قطعات منطقی تقسیم می کنیم. این قطعات می توانند به صورت تنبل (Lazy Loaded) بارگذاری شوند.

Dynamic Imports: از سینتکس import() در جاوا اسکریپت استفاده می شود تا ماژول ها به صورت پویا و در زمان نیاز بارگذاری شوند.


// قبل از Code Splitting
import { someFunction } from './module.js';
someFunction();

// با Code Splitting (Dynamic Import)
document.getElementById('button').addEventListener('click', () => {
  import('./module.js').then(({ someFunction }) => {
    someFunction();
  });
});

ابزارها: Webpack، Rollup و Parcel ابزارهای اصلی هستند که قابلیت Code Splitting را به صورت خودکار یا با تنظیمات خاص پشتیبانی می کنند.
کاربرد در SPAها (Single Page Applications) و فریم ورک ها: این تکنیک به ویژه در فریم ورک هایی مانند React، Vue و Angular که ساختار مبتنی بر کامپوننت دارند، بسیار مؤثر است. هر کامپوننت یا مسیر (Route) می تواند به یک chunk جداگانه تبدیل شود.

۴.۲. Tree Shaking (حذف کدهای مرده واقعی)

Tree Shaking فرآیندی است که کدهای جاوا اسکریپت بلااستفاده (Dead Code) را از bundle نهایی حذف می کند. این تکنیک بر اساس تحلیل استاتیک گراف وابستگی (Dependency Graph) عمل می کند و تنها کدهایی را در bundle نهایی قرار می دهد که واقعاً در برنامه استفاده شده اند.

مفهوم: فرض کنید از یک کتابخانه بزرگ مانند Lodash استفاده می کنید، اما فقط یک یا دو تابع از آن را نیاز دارید. Tree Shaking کدهای مربوط به سایر توابع Lodash که در پروژه شما استفاده نشده اند را حذف می کند.
پیش نیازها: برای اینکه Tree Shaking به درستی کار کند، پروژه باید از ES Modules (import/export) استفاده کند، زیرا این ساختار ماژولار به ابزارهای Build اجازه می دهد تا وابستگی ها را به صورت استاتیک تحلیل کنند.
ابزارها: Webpack و Rollup ابزارهای قدرتمندی هستند که از Tree Shaking پشتیبانی می کنند. تنظیمات Build باید به گونه ای پیکربندی شوند که این قابلیت فعال شود.

۴.۳. استفاده از Web Workers

جاوا اسکریپت به طور پیش فرض یک زبان تک Thread (Single-threaded) است، به این معنی که تمام وظایف در یک Thread اصلی (Main Thread) مرورگر اجرا می شوند. وظایف سنگین جاوا اسکریپت می توانند این Thread را برای مدت طولانی مسدود کرده و باعث غیرقابل پاسخگو شدن UI شوند.

مفهوم: Web Workers به شما اجازه می دهند تا وظایف محاسباتی سنگین را در یک Thread پس زمینه جداگانه اجرا کنید، بدون اینکه Main Thread مسدود شود.
هدف: آزاد نگه داشتن Main Thread برای پاسخگویی به تعاملات کاربر و رندرینگ UI، که به طور مستقیم Total Blocking Time (TBT) را کاهش می دهد و Time to Interactive (TTI) را بهبود می بخشد.
سناریوهای کاربرد: پردازش تصویر، رمزنگاری، محاسبات پیچیده ریاضی، کار با داده های بزرگ، فچ کردن داده ها در پس زمینه و هر وظیفه ای که به زمان زیادی برای اجرا نیاز دارد.


// کد Main Thread
const worker = new Worker('worker.js');
worker.postMessage('start calculation');

worker.onmessage = function(e) {
  console.log('Result from worker:', e.data);
};

// کد worker.js
self.onmessage = function(e) {
  if (e.data === 'start calculation') {
    // انجام محاسبات سنگین
    let result = 0;
    for (let i = 0; i < 1000000000; i++) {
      result += i;
    }
    self.postMessage(result);
  }
};

۴.۴. Preloading و Prefetching منابع جاوا اسکریپت

این تکنیک ها به مرورگر دستور می دهند که منابع را زودتر از موعد یا برای استفاده های آینده بارگذاری کند و زمان انتظار کاربر را کاهش دهد.

<link rel=preload>: به مرورگر می گوید که یک منبع (مانند فایل جاوا اسکریپت حیاتی) را در اولویت بالا بارگذاری کند، حتی اگر هنوز در HTML یا CSS یافت نشده باشد. این کار برای اسکریپت های ضروری که برای رندر اولیه صفحه لازم هستند، مفید است.
```
<link rel=preload href=app.js as=script>
    
```
<link rel=prefetch>: به مرورگر پیشنهاد می دهد که یک منبع را با اولویت پایین برای استفاده احتمالی در آینده بارگذاری کند (مثلاً در صفحات بعدی که کاربر ممکن است به آن ها مراجعه کند). این کار در حالت بیکاری مرورگر انجام می شود و بر بارگذاری صفحه فعلی تأثیری ندارد.
```
<link rel=prefetch href=next-page-script.js as=script>
    
```

۴.۵. بهینه سازی jQuery و جایگزینی با Vanilla JS

jQuery زمانی یک ابزار انقلابی بود، اما با پیشرفت قابلیت های بومی جاوا اسکریپت، در بسیاری موارد استفاده از آن می تواند به بارگذاری اضافی منجر شود.

آیا واقعاً به jQuery نیاز دارید؟ بسیاری از وظایف که پیش تر تنها با jQuery قابل انجام بودند (مانند انتخابگرهای DOM، AJAX و دستکاری رویدادها)، اکنون به سادگی با Vanilla JavaScript قابل پیاده سازی هستند.
استفاده از نسخه های سبک تر (Slim/Light): اگر وابستگی به jQuery اجتناب ناپذیر است، از نسخه های Slim یا Light آن که شامل ماژول های کمتر و حجم پایین تری هستند، استفاده کنید.
جایگزینی توابع پرکاربرد: توابعی مانند $(document).ready()، $.ajax() و $('.selector') را با معادل های Vanilla JavaScript جایگزین کنید تا حجم کد کاهش یابد.

۴.۶. استفاده از ماژول های ES (ES Modules) و ماژولایز کردن کد

ES Modules (import/export) روش استاندارد برای سازماندهی و ماژولار کردن کد جاوا اسکریپت است.

مزایای ساختار ماژولار: مدیریت بهتر وابستگی ها، کد تمیزتر و قابل نگهداری تر، و امکان بهره گیری از قابلیت Tree Shaking توسط ابزارهای Build. این امر به کاهش حجم نهایی Bundle جاوا اسکریپت کمک شایانی می کند.

۵. ابزارها و پلاگین های مدیریت و بهینه سازی جاوا اسکریپت (با تمرکز بر وردپرس)

مدیریت و بهینه سازی جاوا اسکریپت، به ویژه در سیستم های مدیریت محتوا مانند وردپرس، می تواند پیچیده باشد. خوشبختانه، ابزارها و پلاگین های قدرتمندی وجود دارند که این فرآیند را تسهیل می کنند. این ابزارها به مدیران سایت و توسعه دهندگان کمک می کنند تا بدون نیاز به کدنویسی عمیق، بسیاری از تکنیک های بهینه سازی را پیاده سازی کنند.

۵.۱. پلاگین های کش و بهینه سازی جامع

این دسته از پلاگین ها علاوه بر قابلیت های کشینگ، ابزارهای متنوعی برای بهینه سازی فایل های جاوا اسکریپت ارائه می دهند.

WP Rocket: یکی از محبوب ترین و قدرتمندترین پلاگین های کش وردپرس است که امکانات گسترده ای برای بهینه سازی جاوا اسکریپت فراهم می کند. قابلیت های آن شامل Minify و Combine کردن فایل های JS، Delay JavaScript Execution (به تأخیر انداختن اجرای اسکریپت تا تعامل کاربر) و Load JS defer است. این قابلیت ها به طور چشمگیری TBT و TTI را بهبود می بخشند.
LiteSpeed Cache: این پلاگین بهینه سازی که عمدتاً برای سرورهای LiteSpeed طراحی شده است، نیز تنظیمات مشابهی برای Minify، Combine و به تأخیر انداختن بارگذاری جاوا اسکریپت ارائه می دهد. همچنین با فعال سازی Brotli (یک الگوریتم فشرده سازی پیشرفته)، می تواند حجم فایل های JS را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.
Autoptimize: این پلاگین ساده تر و رایگان، امکان فشرده سازی، ترکیب و قرار دادن فایل های جاوا اسکریپت در انتهای صفحه (قبل از تگ </body>) را فراهم می کند. اگرچه به اندازه WP Rocket یا LiteSpeed Cache جامع نیست، اما برای بهبودهای اولیه بسیار مؤثر است.

۵.۲. پلاگین های مدیریت اسکریپت (Script Management Plugins)

این پلاگین ها کنترل دقیق تری بر روی بارگذاری اسکریپت ها در صفحات مختلف وب سایت ارائه می دهند.

Asset CleanUp: این افزونه به شما اجازه می دهد تا اسکریپت ها و استایل های غیرضروری را در هر صفحه، پست یا نوع پست خاصی غیرفعال کنید. به عنوان مثال، می توانید اسکریپت های یک افزونه اسلایدر را تنها در صفحاتی که واقعاً از اسلایدر استفاده می کنند، بارگذاری کنید و از بارگذاری بی مورد آن ها در سایر صفحات جلوگیری کنید.
Perfmatters: یکی دیگر از افزونه های قوی برای بهینه سازی عملکرد وردپرس است که ابزارهای دقیقی برای مدیریت اسکریپت ها ارائه می دهد. این افزونه به شما امکان می دهد اسکریپت های خاصی را در سراسر سایت غیرفعال کنید یا بارگذاری آن ها را به صورت شرطی در صفحات خاص مدیریت کنید. همچنین قابلیت های دیگری مانند حذف ایموجی ها، رشته های کوئری و ویژگی های اضافی وردپرس را نیز دارد.

۵.۳. ابزارهای Build و Task Runners (برای توسعه دهندگان)

برای توسعه دهندگان، ابزارهای Build نقش حیاتی در خودکارسازی فرآیندهای بهینه سازی ایفا می کنند.

Gulp/Grunt: این Task Runnersها به اتوماسیون وظایفی مانند Minify کردن فایل های جاوا اسکریپت، Concatenate کردن (ترکیب) چند فایل در یک فایل واحد و حتی Transpile کردن کد (تبدیل کد ES6+ به ES5) کمک می کنند.
Webpack/Rollup/Parcel: این Bundleها ابزارهای پیشرفته تری هستند که برای بسته بندی ماژول های جاوا اسکریپت، Code Splitting، Tree Shaking و Transpilation استفاده می شوند. آن ها با ایجاد یک گراف وابستگی از تمام فایل های پروژه، می توانند بهینه ترین Bundleهای جاوا اسکریپت را تولید کنند. Webpack، به ویژه، با اکوسیستم غنی از Loaders و Plugins، گزینه های سفارشی سازی فراوانی را برای بهینه سازی جاوا اسکریپت فراهم می کند.

۶. تست و پایش مداوم عملکرد

پس از پیاده سازی هرگونه تغییر یا بهینه سازی در جاوا اسکریپت، تست و پایش مداوم عملکرد وب سایت امری ضروری است. بدون ارزیابی دقیق، نمی توان از اثربخشی تغییرات اطمینان حاصل کرد و ممکن است به جای بهبود، مشکلاتی جدید ایجاد شود. رویکرد تکرارپذیر و اندازه گیری مستمر، کلید موفقیت در حفظ سرعت و کارایی سایت است.

ابزارهای کلیدی برای تست و پایش:

Google PageSpeed Insights: این ابزار باید پس از هر تغییر مهم مجدداً استفاده شود. گزارش های آن به شما نشان می دهند که آیا بهبودهایی در نمره کلی سرعت، FCP, LCP, TBT و TTI حاصل شده است یا خیر. هشدارهای مرتبط با جاوا اسکریپت (مانند Remove unused JavaScript یا Eliminate render-blocking resources) باید پس از بهینه سازی ها کاهش یابند یا حذف شوند.
Lighthouse (در Chrome DevTools): برای تحلیل های عمیق تر، Lighthouse در کروم DevTools ابزاری بی نظیر است. با اجرای Auditهای Performance، می توانید جزئیات مربوط به وظایف طولانی Thread اصلی، زمان های اسکریپت و تأثیر آن ها بر Core Web Vitals را بررسی کنید. تب Performance در DevTools نیز برای شناسایی دقیق گلوگاه های اجرای جاوا اسکریپت و Long Tasks بسیار مفید است.
GTmetrix: با استفاده از GTmetrix، می توانید نمودار Waterfall chart را پس از اعمال تغییرات مقایسه کنید. این به شما کمک می کند تا ببینید آیا زمان دانلود فایل های JS کاهش یافته و آیا تأخیرهای مربوط به جاوا اسکریپت برطرف شده اند. همچنین، این ابزار امکان تست از مکان های جغرافیایی مختلف را نیز فراهم می کند که برای وب سایت های بین المللی مفید است.
Google Search Console (Core Web Vitals Report): گزارش Core Web Vitals در گوگل سرچ کنسول، نمای کلی از عملکرد واقعی وب سایت شما در طول زمان (Field Data) را بر اساس تجربه کاربران واقعی ارائه می دهد. این گزارش نشان می دهد که آیا بهبودهای اعمال شده در جاوا اسکریپت، تأثیری مثبت بر تجربه کاربری در دنیای واقعی داشته است یا خیر. پایش این گزارش به شما کمک می کند تا مشکلات را در مقیاس وسیع تر شناسایی و برطرف کنید.

تست مداوم پس از هر تغییر، اطمینان می دهد که بهینه سازی های اعمال شده نتایج مثبت دارند و هیچ تأثیر منفی ناخواسته بر عملکرد وب سایت ایجاد نکرده اند.

اهمیت رویکرد تکرارپذیر و اندازه گیری مستمر این است که سرعت وب سایت یک هدف ثابت نیست؛ با افزودن محتوای جدید، پلاگین ها یا تغییرات در قالب، ممکن است عملکرد تغییر کند. بنابراین، حفظ یک برنامه منظم برای پایش و بهینه سازی، ضروری است تا وب سایت همواره در اوج عملکرد خود باقی بماند.

نتیجه گیری

استفاده از JavaScript برای بهبود سرعت بارگذاری وبسایت نه تنها یک امکان، بلکه یک ضرورت در دنیای دیجیتال امروز است. همانطور که در این مقاله بررسی شد، جاوا اسکریپت با تمام قابلیت های بی نظیرش، در صورت عدم مدیریت صحیح، می تواند به عاملی برای کندی و کاهش کیفیت تجربه کاربری تبدیل شود. با درک عمیق مکانیسم های رندرینگ مرورگر، اهمیت Core Web Vitals و شناسایی دقیق مشکلات رایج، می توانیم مسیر روشنی برای بهینه سازی ترسیم کنیم.

پیاده سازی تکنیک های پایه از جمله استفاده هوشمندانه از async و defer، فشرده سازی و Minify کردن فایل ها، و حذف کدهای بلااستفاده، می تواند تأثیر چشمگیری بر سرعت بارگذاری داشته باشد. برای توسعه دهندگان، تکنیک های پیشرفته تر مانند Code Splitting، Tree Shaking و بهره گیری از Web Workers افق های جدیدی برای رسیدن به حداکثر کارایی را باز می کنند. همچنین، ابزارها و پلاگین های مدیریت اسکریپت، به ویژه در بستر وردپرس، این فرآیند پیچیده را به مراتب ساده تر می کنند.

نهایتاً، فراموش نکنید که بهبود سرعت وب سایت یک فرآیند مداوم است و نیازمند تست و پایش مستمر است. استفاده منظم از ابزارهایی مانند Google PageSpeed Insights، Lighthouse و GTmetrix پس از هر تغییر، اطمینان می دهد که وب سایت شما همواره در بهترین وضعیت عملکردی خود قرار دارد. با سرمایه گذاری در بهینه سازی جاوا اسکریپت، شما در واقع در تجربه کاربری، رضایت مشتریان، بهبود رتبه سئو و در نهایت، موفقیت کسب وکار خود سرمایه گذاری می کنید. با شروع به پیاده سازی این تکنیک ها، وب سایت خود را به یک پلتفرم سریع، روان و کاربرپسند تبدیل کنید.

آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "چگونه با JavaScript سرعت بارگذاری وبسایت را بهبود دهیم؟" هستید؟ با کلیک بر روی عمومی، آیا به دنبال موضوعات مشابهی هستید؟ برای کشف محتواهای بیشتر، از منوی جستجو استفاده کنید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "چگونه با JavaScript سرعت بارگذاری وبسایت را بهبود دهیم؟"، کلیک کنید.

دسته های هم موضوع