نمونه دادخواست ماده ۶۶۸ قانون مدنی

مطالبه حساب دوران وکالت یا استرداد آنچه وکیل به جای موکل دریافت کرده، از حقوق اساسی موکل در چارچوب ماده ۶۶۸ قانون مدنی است که آگاهی از نحوه طرح دعوای آن برای احقاق حقوق ضروری است. این ماده، اساساً بر اصل امانت داری و شفافیت در روابط وکالتی تأکید دارد و به موکل این امکان را می دهد که از وکیل خود، مطالبه حساب ایام وکالت و بازگرداندن اموال یا وجوهی را که به نمایندگی از وی تحصیل کرده، بخواهد. در ادامه، راهنمایی جامع و کاربردی برای آشنایی با این ماده و تنظیم دادخواست مرتبط ارائه می شود.

مبانی حقوقی ماده ۶۶۸ قانون مدنی: شرح و تفسیر

رابطه وکیل و موکل، یک رابطه قراردادی مبتنی بر اعتماد و امانت داری است که قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران، به ویژه در فصل مربوط به وکالت، ابعاد مختلف آن را تبیین کرده است. ماده ۶۶۸ قانون مدنی یکی از مهم ترین مواد در این زمینه است که تکلیف وکیل در قبال موکل را به صراحت بیان می کند.

متن کامل ماده ۶۶۸ قانون مدنی

وکیل باید حساب ایام وکالت خود را به موکل بدهد و آنچه را که به جای او دریافت کرده است به او رد کند.

این متن کوتاه، هسته اصلی وظیفه امانت داری وکیل را تشکیل می دهد و دلالت بر دو تکلیف عمده برای وکیل دارد: اول، ارائه حساب دوران وکالت و دوم، استرداد آنچه به نمایندگی از موکل دریافت کرده است.

الزامات حساب ایام وکالت

عبارت حساب ایام وکالت دامنه وسیعی از اطلاعات و مستندات را شامل می شود. وکیل در طول مدت وکالت، ممکن است اقداماتی از قبیل پرداخت هزینه های دادرسی، دریافت وجوهی از طرف مقابل دعوا، انجام معاملات به نام موکل، یا وصول مطالبات وی را انجام داده باشد. این حساب شامل موارد زیر است:

• هزینه ها و مخارج: تمامی مبالغی که وکیل به نمایندگی از موکل برای پیشبرد پرونده یا انجام موضوع وکالت پرداخت کرده است، از جمله هزینه های دادرسی، کارشناسی، ابلاغ، ایاب و ذهاب مرتبط و سایر مخارج ضروری.
• درآمدها و عواید: کلیه وجوه، اموال یا منافعی که وکیل به سبب وکالت و به جای موکل دریافت کرده است، نظیر ثمن فروش مال، مبالغ مصالحه شده، سود حاصل از سرمایه گذاری یا بهره برداری از اموال موکل.
• معاملات انجام شده: شرح جزئیات کلیه معاملات حقوقی که وکیل به نمایندگی از موکل انجام داده است، شامل طرفین معامله، تاریخ، موضوع و ثمن یا عوض آن.
• وضعیت اسناد و مدارک: ارائه گزارشی از اسناد و مدارکی که موکل به وکیل سپرده یا وکیل به نمایندگی از موکل تحصیل کرده و وضعیت کنونی آن ها.

مفهوم آنچه به جای او دریافت کرده است

این بخش از ماده ۶۶۸ بر لزوم بازگرداندن کلیه اموال و منافعی تأکید دارد که وکیل در مقام نماینده و امین موکل کسب کرده است. این موارد می تواند شامل:

1. وجوه نقدی: هرگونه مبلغ پولی که وکیل از طریق فروش اموال، وصول مطالبات، یا هر عملیات مالی دیگر به جای موکل دریافت کرده است.
2. اموال منقول و غیرمنقول: دارایی هایی مانند خودرو، سهام، اسناد تجاری، یا حتی ملک که وکیل به نام موکل یا در راستای منافع او تحصیل کرده است.
3. اسناد: کلیه اسناد حقوقی یا مالی که وکیل به جای موکل دریافت کرده و اکنون باید به وی مسترد شود.
4. منافع حاصله: مانند اجرت المثل اموال، سود سپرده های بانکی موکل که وکیل مدیریت آن را بر عهده داشته، یا هرگونه منفعت مشروع دیگری که در نتیجه فعالیت وکیل به دست آمده است.

تفاوت این بند با حق الوکاله وکیل آشکار است. حق الوکاله دستمزدی است که وکیل در قبال خدمات حقوقی خود دریافت می کند، در حالی که آنچه به جای او دریافت کرده اموالی است که مالکیت آن به موکل تعلق دارد و وکیل صرفاً به عنوان امین آن را در اختیار داشته است.

اصل امانت داری و حسن نیت در روابط وکالتی

فلسفه وجودی ماده ۶۶۸ قانون مدنی، ریشه در اصل امانت داری و لزوم حفظ حسن نیت در روابط حقوقی دارد. عقد وکالت، ماهیتی امانی دارد و وکیل به عنوان امین موکل، باید با صداقت و شفافیت کامل عمل کرده و منافع موکل را بر منافع خود مقدم بدارد. عدم ارائه حساب یا استرداد اموال، نقض این اصل بنیادین و می تواند منجر به طرح دعوای حقوقی و حتی در موارد خاص، مسئولیت کیفری شود. این ماده تضمین کننده حقوق موکل و حافظ اعتماد در این رابطه تخصصی است.

موارد کاربرد و شرایط طرح دعوای ماده ۶۶۸

تشخیص زمان مناسب برای طرح دعوای مطالبه حساب ایام وکالت و استرداد وجوه یا اموال بر اساس ماده ۶۶۸ قانون مدنی، نیازمند درک صحیح از شرایط و موارد کاربرد این ماده است. این دعوا زمانی مطرح می شود که وکیل از انجام تکالیف قانونی خود در قبال موکل مبنی بر ارائه حساب یا بازگرداندن آنچه به جای وی دریافت کرده، امتناع ورزد.

پایان رابطه وکالت

مهم ترین زمانی که تکلیف وکیل به ارائه حساب و استرداد اموال یا وجوه دریافتی فعلیت می یابد، هنگام پایان یافتن رابطه وکالت است. پایان رابطه وکالت می تواند به دلایل مختلفی صورت گیرد، از جمله:

• عزل وکیل: موکل هر زمان که بخواهد، می تواند وکیل خود را عزل کند. با عزل، رابطه وکالت پایان می یابد و وکیل مکلف به ارائه حساب و استرداد می شود.
• استعفای وکیل: وکیل نیز می تواند از ادامه وکالت استعفا دهد. پس از استعفا، همین تکلیف بر عهده او خواهد بود.
• فوت وکیل یا موکل: با فوت هر یک از طرفین (وکیل یا موکل)، عقد وکالت به دلیل ماهیت شخصی آن منفسخ می شود. در این حالت، وراث موکل می توانند از وکیل (یا وراث او در صورت فوت وکیل) مطالبه حساب و استرداد نمایند.
• انجام موضوع وکالت: اگر موضوع وکالت به طور کامل انجام شده و دیگر نیازی به ادامه رابطه وکالت نباشد، تکلیف وکیل برای ارائه حساب و استرداد محقق می شود.

عدم ارائه صورتحساب یا استرداد اموال

صرف نظر از پایان یافتن رابطه وکالت، اگر موکل در طول مدت وکالت یا پس از آن، از وکیل درخواست ارائه حساب یا استرداد اموال و وجوه دریافتی را نماید و وکیل از این کار خودداری کند، موکل حق طرح دعوا را خواهد داشت. این خودداری می تواند به صورت صریح (عدم پذیرش درخواست) یا ضمنی (عدم پاسخگویی به درخواست های مکرر) باشد.

بار اثبات در دعوای مطالبه حساب

در دعوای مطالبه حساب ایام وکالت، بار اثبات معمولاً بر عهده خواهان (موکل) است که باید وجود رابطه وکالت و عدم انجام تکلیف وکیل را اثبات کند. با این حال، در خصوص جزئیات حساب و آنچه وکیل دریافت کرده است، رویه قضایی و اصول حقوقی حکم می کند که وکیل باید قادر به ارائه جزئیات و مستندات مربوط به اقدامات خود باشد. به عبارت دیگر:

• خواهان (موکل) باید وجود عقد وکالت را با ارائه وکالتنامه یا هر مدرک معتبر دیگر اثبات کند.
• خواهان باید ثابت کند که از وکیل درخواست ارائه حساب یا استرداد کرده و وکیل از این امر امتناع ورزیده است.
• پس از اثبات رابطه وکالت و مطالبه موکل، بار اثبات در خصوص جزئیات حساب و نحوه مصرف وجوه یا اموال دریافتی، به نوعی بر عهده وکیل قرار می گیرد. وکیل به عنوان امین، باید شفافیت لازم را در خصوص اقدامات مالی و حقوقی خود داشته باشد.

در عمل، دادگاه ها در چنین مواردی غالباً به قرار کارشناسی متوسل می شوند تا کارشناس با بررسی اسناد و مدارک موجود و با استناد به اظهارات طرفین، میزان واقعی مطالبات موکل را تعیین و به دادگاه گزارش دهد. این امر نشان دهنده اهمیت مستندسازی دقیق و شفافیت در طول دوران وکالت است.

اقدامات مقدماتی پیش از تنظیم دادخواست: از تذکر تا اظهارنامه

پیش از ورود به مرحله قضایی و تنظیم دادخواست، انجام برخی اقدامات مقدماتی می تواند هم در اثبات خواسته موثر باشد و هم فرصتی برای حل و فصل مسالمت آمیز اختلاف فراهم آورد.

تذکر شفاهی و کتبی غیررسمی

در گام نخست، موکل می تواند با تذکر شفاهی یا ارسال نامه های کتبی (غیررسمی) به وکیل، درخواست ارائه حساب یا استرداد اموال را مطرح کند. هدف از این اقدام، یادآوری تکلیف قانونی وکیل و ایجاد فرصتی برای رفع سوءتفاهم یا حل اختلاف بدون نیاز به مداخله مراجع قضایی است. هرچند این تذکرات جنبه رسمی و حقوقی قوی ندارند، اما می توانند به عنوان قرینه ای بر مطالبه موکل در مراحل بعدی مورد استفاده قرار گیرند.

تنظیم و ارسال اظهارنامه رسمی قضایی

چنانچه تذکرات غیررسمی بی نتیجه ماند، گام بعدی و مهم تر، ارسال اظهارنامه رسمی قضایی است. اظهارنامه، یک سند رسمی است که از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ارسال و به صورت قانونی به وکیل ابلاغ می شود.

اهمیت حقوقی اظهارنامه

ارسال اظهارنامه دارای مزایای حقوقی قابل توجهی است:

• قطع مرور زمان: اگرچه دعوای مطالبه حساب ایام وکالت در حقوق ایران تابع مرور زمان خاصی نیست، اما در برخی دعاوی مرتبط یا برای جلوگیری از سوءاستفاده از عدم مطالبه طولانی مدت، ارسال اظهارنامه می تواند تاریخ رسمی مطالبه را ثبت کند.
• اثبات مطالبه: اظهارنامه مدرکی قاطع دال بر مطالبه موکل از وکیل است و ثابت می کند که وکیل از خواسته موکل آگاه شده است. این امر در مراحل دادرسی می تواند در اثبات سوء نیت یا عدم انجام وظیفه وکیل موثر باشد.
• ایجاد مستند برای خسارت تأخیر تأدیه: از تاریخی که اظهارنامه به وکیل ابلاغ می شود و او از استرداد یا ارائه حساب خودداری می کند، می توان در صورت اثبات، خسارت تأخیر تأدیه را نیز مطالبه کرد.

اجزای اظهارنامه

یک اظهارنامه مطالبه حساب ایام وکالت باید شامل موارد زیر باشد:

1. مشخصات اظهارکننده (موکل): نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، آدرس کامل.
2. مشخصات مخاطب (وکیل): نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی (در صورت اطلاع)، آدرس کامل.
3. موضوع اظهارنامه: به صراحت ذکر شود مطالبه حساب ایام وکالت و استرداد وجوه/اموال دریافتی بر اساس ماده ۶۶۸ قانون مدنی.
4. شرح دقیق خواسته: با جزئیات و به اختصار، به رابطه وکالت، موضوع وکالت، اقدامات انجام شده توسط وکیل، و درخواست های قبلی موکل (در صورت وجود) اشاره شود و به وکیل مهلت معقولی برای انجام تکلیفش داده شود.
5. مهلت قانونی: تعیین یک مهلت مشخص و معقول (مثلاً ۱۰ روز یا یک ماه) برای وکیل جهت انجام خواسته.

نمونه اظهارنامه مطالبه حساب ایام وکالت

مشخصات اظهارکننده:

نام و نام خانوادگی: [نام کامل موکل]

نام پدر: [نام پدر موکل]

کد ملی: [کد ملی موکل]

آدرس: [آدرس دقیق موکل]

مشخصات مخاطب:

نام و نام خانوادگی: [نام کامل وکیل]

نام پدر: [نام پدر وکیل (در صورت اطلاع)]

کد ملی: [کد ملی وکیل (در صورت اطلاع)]

آدرس: [آدرس دقیق وکیل]

موضوع اظهارنامه: مطالبه حساب ایام وکالت و استرداد وجوه/اموال دریافتی بر اساس ماده ۶۶۸ قانون مدنی و مواد مرتبط.

شرح اظهارنامه:

مخاطب محترم،

احتراماً، به موجب وکالتنامه رسمی شماره [شماره وکالتنامه] مورخ [تاریخ وکالتنامه] تنظیمی در دفترخانه اسناد رسمی شماره [شماره دفترخانه]، اینجانب [نام موکل]، شما را به عنوان وکیل خود در خصوص [موضوع وکالت را به طور خلاصه ذکر کنید، مثلاً: پیگیری پرونده مطالبه وجه/فروش پلاک ثبتی/…] تعیین نمودم. مطابق مستندات موجود، شما در طول مدت وکالت اقدام به [اقدامات وکیل که منجر به دریافت وجه/مال شده را ذکر کنید، مثلاً: وصول مبلغ … ریال از شرکت …، فروش پلاک ثبتی شماره … به مبلغ … ریال، …] به جای اینجانب نموده اید. با توجه به پایان یافتن رابطه وکالت/درخواست مکرر اینجانب، متاسفانه تاکنون حساب ایام وکالت خود را ارائه نداده و وجوه/اموال دریافتی را به اینجانب مسترد ننموده اید.

لذا، با استناد به ماده ۶۶۸ قانون مدنی، بدین وسیله رسماً از شما تقاضا می شود که ظرف مدت ۱۰ (ده) روز از تاریخ ابلاغ این اظهارنامه، نسبت به ارائه کامل و مستند حساب ایام وکالت و استرداد کلیه وجوه/اموال و منافع حاصله که به جای اینجانب دریافت کرده اید، اقدام نمایید. بدیهی است در صورت عدم اقدام در مهلت مقرر، اینجانب حق طرح دعوای حقوقی و مطالبه کلیه خسارات دادرسی و خسارت تأخیر تأدیه (در خصوص وجوه) را در محاکم صالحه برای خود محفوظ می دارم.

با احترام

[امضاء اظهارکننده]

نحوه تنظیم دادخواست ماده ۶۶۸ قانون مدنی (راهنمای جامع)

تنظیم دادخواست ماده ۶۶۸ قانون مدنی، به دلیل ماهیت حقوقی و نیاز به دقت در بیان خواسته و مستندات، از اهمیت بالایی برخوردار است. یک دادخواست دقیق و کامل، مسیر رسیدگی قضایی را هموارتر ساخته و شانس موفقیت موکل را افزایش می دهد.

اجزای اصلی دادخواست

هر دادخواست حقوقی شامل ارکان و اجزای مشخصی است که باید با دقت تکمیل شوند. در دادخواست مطالبه حساب ایام وکالت، این اجزا به شرح زیر است:

1. خواهان:
   • مشخصات کامل: نام و نام خانوادگی، نام پدر، شغل، محل اقامت (آدرس دقیق و کد پستی)، تابعیت.
   • صفات خواهان: ذکر اینکه خواهان خود موکل است یا قائم مقام قانونی او (مانند وراث در صورت فوت موکل).
2. خوانده:
   • مشخصات کامل: نام و نام خانوادگی، نام پدر، شغل، محل اقامت، تابعیت وکیل.
   • صفات خوانده: ذکر اینکه خوانده وکیل است یا وراث او (در صورت فوت وکیل).
3. وکیل یا نماینده قانونی:
   • در صورت مراجعه از طریق وکیل دادگستری، مشخصات کامل وکیل (نام، نام خانوادگی، شماره پروانه، آدرس) در این بخش ذکر می شود و وکالتنامه به عنوان یکی از منضمات ارائه می گردد.
4. خواسته یا موضوع و بهای آن:
   • این بخش قلب دادخواست است و باید دقیق و شفاف بیان شود. به عنوان مثال:
   • مطالبه حساب ایام وکالت و استرداد مبلغ [مبلغ معین] ریال (در صورت معلوم بودن) / یا ثمن معامله به ارزش روز (در صورت فروش مال) / و یا اموال معین [مشخصات اموال] دریافتی توسط خوانده بر اساس ماده ۶۶۸ قانون مدنی، به انضمام کلیه خسارات دادرسی (شامل هزینه دادرسی، حق الوکاله وکیل، هزینه کارشناسی و…) و خسارت تأخیر تأدیه (در خصوص مطالبات پولی از تاریخ مطالبه رسمی) تا زمان اجرای حکم.
   • اگر میزان دقیق خواسته (مثلاً مبلغ) مشخص نیست، می توان آن را تقویم موقت کرد و با جلب نظر کارشناس، در ادامه رسیدگی، بهای واقعی را تعیین نمود. مثلاً: مطالبه حساب ایام وکالت و استرداد وجوه/اموال دریافتی (فعلاً مقوم به مبلغ [مبلغ اندک برای پرداخت اولیه هزینه دادرسی] ریال) بر اساس نظریه کارشناس رسمی دادگستری، به انضمام خسارات دادرسی و خسارت تأخیر تأدیه.
5. دلایل و منضمات دادخواست:
   • ذکر دقیق و فهرست وار کلیه مدارک و مستنداتی که خواهان برای اثبات دعوای خود ارائه می دهد. این مدارک باید به صورت مصدق (کپی برابر اصل) ارائه شوند.
   • مثال: تصویر مصدق وکالتنامه رسمی شماره … مورخ …، تصویر مصدق اظهارنامه شماره … مورخ …، تصویر مصدق اسناد مالی (قبوض واریز، فاکتورها، صورتحساب بانکی،…)، شهادت شهود (در صورت وجود و لزوم)، استعلام از سازمان ثبت اسناد و املاک کشور.
6. شرح ماجرا (متن دادخواست):
   • این بخش به تشریح دقیق و مستند موضوع دعوا می پردازد. باید با روایت منطقی و گام به گام، آغاز رابطه وکالت، اقدامات وکیل، درخواست های موکل برای ارائه حساب یا استرداد و عدم پاسخگویی یا امتناع وکیل تشریح شود.
   • ضروری است که به طور مشخص به ماده ۶۶۸ قانون مدنی و سایر مواد قانونی مرتبط (مانند مواد قانون آیین دادرسی مدنی) استناد شود.
   • در این بخش، دلایل و منضمات نیز به صورت مرتبط با شرح ماجرا مورد اشاره قرار می گیرند.
7. مستندات قانونی:
   • اشاره به ماده ۶۶۸ قانون مدنی به عنوان مبنای اصلی خواسته و همچنین مواد مرتبط از قانون آیین دادرسی مدنی مانند مواد ۱۹۸ (اصل لزوم اثبات ادعا)، ۵۱۵ (مطالبه خسارات دادرسی) و ۵۱۹ (مطالبه خسارت تأخیر تأدیه).

نکات کلیدی در نگارش متن دادخواست

برای نگارش یک دادخواست مؤثر و حقوقی، رعایت نکات زیر حائز اهمیت است:

• صراحت و ایجاز: متن دادخواست باید صریح، روشن و بدون ابهام باشد. از زیاده گویی و تفصیلات غیرضروری خودداری شود.
• اهمیت مستندسازی: هر ادعایی که در دادخواست مطرح می شود، باید با مدارک و مستندات قانونی پشتیبانی شود. در صورت عدم وجود مدرک کتبی، باید به دلایل اثبات دیگری مانند شهادت شهود، اقرار یا قسم اشاره شود.
• درخواست جلب نظر کارشناس: در بسیاری از پرونده های مطالبه حساب ایام وکالت، به دلیل پیچیدگی های مالی و فنی، تعیین میزان دقیق مطالبات یا ارزش اموال نیازمند کارشناسی است. بنابراین، درخواست جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری در بخش خواسته یا شرح دادخواست، یک اقدام هوشمندانه است.
• منظم و مرتب بودن: تنظیم دادخواست به صورت منظم و با استفاده از پاراگراف های کوتاه و عناوین فرعی (در صورت نیاز در متن اصلی شرح دادخواست) به خوانایی و درک بهتر موضوع کمک می کند.

نمونه کامل و قابل ویرایش دادخواست ماده ۶۶۸ قانون مدنی

ارائه یک نمونه عملی دادخواست مطالبه حساب ایام وکالت، می تواند راهنمای ارزشمندی برای موکلین و فعالان حقوقی باشد. توجه داشته باشید که این نمونه صرفاً یک الگو است و باید با توجه به شرایط خاص هر پرونده، اطلاعات دقیق و مستند مربوطه جایگزین شوند.

بسمه تعالی

ریاست محترم دادگستری شهرستان/مجتمع قضایی [نام شهرستان/مجتمع]

خواهان:
نام و نام خانوادگی: [نام کامل موکل]
نام پدر: [نام پدر موکل]
کد ملی: [کد ملی موکل]
شغل: [شغل موکل]
محل اقامت: [آدرس کامل و دقیق موکل به همراه کد پستی]

خوانده:
نام و نام خانوادگی: [نام کامل وکیل/خوانده]
نام پدر: [نام پدر وکیل/خوانده (در صورت اطلاع)]
کد ملی: [کد ملی وکیل/خوانده (در صورت اطلاع)]
شغل: [شغل وکیل/خوانده]
محل اقامت: [آدرس کامل و دقیق وکیل/خوانده به همراه کد پستی]

وکیل یا نماینده قانونی:
[در صورت داشتن وکیل، مشخصات کامل وکیل در این قسمت درج شود]

خواسته یا موضوع و بهای آن:
۱. مطالبه حساب ایام وکالت و استرداد کلیه وجوه و/یا اموال و منافع حاصله که خوانده به نمایندگی از خواهان دریافت کرده است، با جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری. (فعلاً مقوم به [مبلغی اندک مثلاً 5/100/000 ریال] ریال جهت پرداخت هزینه دادرسی اولیه)
۲. مطالبه کلیه خسارات دادرسی (شامل هزینه های دادرسی، حق الوکاله وکیل، هزینه کارشناسی و ...)
۳. مطالبه خسارت تأخیر تأدیه بر اساس شاخص بانک مرکزی از تاریخ [تاریخ ابلاغ اظهارنامه یا تاریخ مطالبه رسمی دیگر] لغایت زمان اجرای حکم.

دلایل و منضمات دادخواست:
۱. تصویر مصدق وکالتنامه رسمی شماره [شماره وکالتنامه] مورخ [تاریخ وکالتنامه] تنظیمی در دفترخانه اسناد رسمی شماره [شماره دفترخانه].
۲. تصویر مصدق اظهارنامه رسمی قضایی شماره [شماره اظهارنامه] مورخ [تاریخ اظهارنامه].
۳. تصویر مصدق [سند مربوط به دریافت وجه/مال توسط وکیل، مثلاً: مبایعه نامه، رسید پرداخت، گواهی بانکی،...]
۴. استشهادیه محلی [در صورت نیاز و وجود شهود].
۵. تصویر مصدق کارت ملی و شناسنامه خواهان.
۶. وکالتنامه وکیل [در صورت داشتن وکیل].

شرح ماجرا (متن دادخواست):

با سلام و احترام،
احتراماً به استحضار عالی می رساند:
۱. اینجانب [نام خواهان] به موجب وکالتنامه رسمی شماره [شماره وکالتنامه] مورخ [تاریخ وکالتنامه] تنظیمی در دفترخانه اسناد رسمی شماره [شماره دفترخانه]، خوانده محترم آقای/خانم [نام خوانده] را جهت [موضوع وکالت را به طور کامل و دقیق شرح دهید، مثلاً: فروش پلاک ثبتی شماره ... واقع در بخش ... تهران، پیگیری پرونده حقوقی شماره ... کلاسه ... مطروحه در شعبه ... دادگاه عمومی/انقلاب شهرستان ... و وصول مطالبات از آقای/خانم ...] به عنوان وکیل خود انتخاب نمودم.

۲. حسب اختیارات حاصله از وکالتنامه فوق الذکر و در راستای انجام موضوع وکالت، خوانده محترم در تاریخ [تاریخ تقریبی یا دقیق دریافت وجه/مال توسط وکیل] اقدام به دریافت [نوع وجه یا مال، مثلاً: مبلغ ... ریال به عنوان ثمن فروش پلاک ثبتی، یا مبلغ ... ریال به عنوان مطالبات از ...، یا سند مالکیت / خودرو ...] به جای اینجانب نموده است. (در این بخش باید مستندات مربوط به دریافت وجوه یا اموال توسط وکیل به روشنی ذکر شود و با منضمات مطابقت داشته باشد.)

۳. [در صورت نیاز به توضیح بیشتر: مثلاً: با توجه به پایان یافتن موضوع وکالت/عزل وکیل/فوت موکل، اینجانب بارها به صورت شفاهی و کتبی، طی اظهارنامه رسمی قضایی شماره [شماره اظهارنامه] مورخ [تاریخ اظهارنامه] (تصویر مصدق پیوست)، از خوانده محترم درخواست نمودم تا حساب ایام وکالت خود را ارائه داده و کلیه وجوه/اموال و منافع حاصله دریافتی را به اینجانب مسترد نماید.]

۴. متأسفانه، علی رغم مراجعات و درخواست های مکرر اینجانب و ابلاغ اظهارنامه رسمی، خوانده محترم تاکنون از ارائه حساب دقیق دوران وکالت و استرداد آنچه به جای اینجانب دریافت کرده است، خودداری نموده و پاسخ قانع کننده ای ارائه نکرده است.

۵. با عنایت به اینکه رابطه وکالت ماهیتاً مبتنی بر امانت داری است و وکیل طبق نص صریح ماده ۶۶۸ قانون مدنی مکلف به ارائه حساب ایام وکالت و استرداد آنچه به جای موکل دریافت کرده، می باشد و با توجه به استنکاف خوانده از انجام تکلیف قانونی خود، ناگزیر از تقدیم این دادخواست شدم. تعیین میزان دقیق مطالبات و ارزش اموال نیازمند جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری می باشد.

بنابراین، با تقدیم این دادخواست و مستنداً به ماده ۶۶۸ قانون مدنی و مواد ۱۹۸، ۵۱۵ و ۵۱۹ قانون آیین دادرسی مدنی، از محضر دادگاه محترم استدعای صدور حکم بر محکومیت خوانده به شرح ستون خواسته (مطالبه حساب ایام وکالت و استرداد وجوه و/یا اموال و منافع حاصله با جلب نظر کارشناس، به انضمام کلیه خسارات دادرسی و خسارت تأخیر تأدیه) مورد استدعاست.

با تشکر و تجدید احترام
[نام و نام خانوادگی خواهان یا وکیل وی]
[امضاء]

مدارک و مستندات ضروری برای تقدیم دادخواست

تقدیم دادخواست بدون مدارک و مستندات کافی، به تضییع وقت و هزینه منجر خواهد شد. لذا، خواهان (موکل) باید پیش از تقدیم دادخواست، تمامی مدارک مورد نیاز را جمع آوری و به صورت صحیح آماده کند.

مدارک و منضمات لازم برای دادخواست مطالبه حساب ایام وکالت:

1. وکالتنامه رسمی: تصویر مصدق وکالتنامه که رابطه حقوقی وکیل و موکل را اثبات می کند، ضروری ترین مدرک است. در صورتی که وکالتنامه رسمی موجود نباشد، می توان با استناد به دلایل دیگر (مانند شهادت شهود یا اقرار) وجود رابطه وکالت را اثبات کرد، اما این امر فرآیند را پیچیده تر می کند.
2. اظهارنامه رسمی قضایی: تصویر مصدق اظهارنامه ارسالی به وکیل، که دلالت بر مطالبه رسمی و ثبت تاریخ آن دارد. این مدرک در اثبات مطالبه و همچنین محاسبه خسارت تأخیر تأدیه نقش کلیدی دارد.
3. مدارک هویتی خواهان: تصویر مصدق کارت ملی و شناسنامه موکل.
4. اسناد مالی و ثبتی مرتبط:
   • تصاویر مصدق رسیدهای پرداخت وجه به وکیل (اگر موکل وجهی را به وکیل سپرده است).
   • تصاویر مصدق اسناد مربوط به دریافت وجوه یا اموال توسط وکیل به جای موکل (مانند فیش واریز به حساب وکیل، مبایعه نامه فروش ملک، سند صلح،…)
   • صورت حساب های بانکی که نشان دهنده ورود وجوه به حساب وکیل یا خروج از حساب موکل باشد.
   • هرگونه قرارداد، فاکتور، یا سند دیگری که جزئیات اقدامات مالی وکیل را به جای موکل مشخص می کند.
   • در صورت نیاز به استعلام از مراجع دولتی (مثلاً اداره ثبت اسناد و املاک برای وضعیت ملک یا بانک برای حساب بانکی)، ذکر آن در منضمات دادخواست و درخواست از دادگاه برای صدور دستور استعلام.
5. شهادت شهود (در صورت وجود): در مواردی که مدارک کتبی کافی نیست یا برای تقویت ادعا، می توان به شهادت شهود (افرادی که از رابطه وکالت و یا دریافت وجوه توسط وکیل مطلع هستند) استناد کرد. استشهادیه کتبی می تواند به عنوان یکی از منضمات ارائه شود.
6. وکالتنامه وکیل (در صورت داشتن وکیل): اگر خواهان از طریق وکیل دادگستری اقدام می کند، وکالتنامه وکیل نیز باید ضمیمه دادخواست شود.

نحوه تهیه و ارائه مدارک:

کلیه مدارک و مستندات باید به صورت تصویر مصدق (کپی برابر اصل) تهیه و از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به همراه دادخواست تقدیم شوند. اصل مدارک در جلسه رسیدگی (در صورت لزوم) باید توسط خواهان ارائه گردد. عدم ارائه مدارک به صورت مصدق می تواند منجر به صدور قرار رد دادخواست یا از دست رفتن فرصت اثبات دعوا شود.

فرایند رسیدگی قضایی به دادخواست ماده ۶۶۸

پس از تنظیم و تقدیم دادخواست مطالبه حساب ایام وکالت، پرونده وارد مراحل دادرسی در محاکم قضایی می شود که آگاهی از این فرآیند به خواهان کمک می کند تا پیگیری موثرتری داشته باشد.

1. تقدیم و ثبت دادخواست:
   • دادخواست از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به مرجع قضایی صالح (معمولاً دادگاه عمومی حقوقی محل اقامت خوانده یا محل انعقاد قرارداد وکالت) تقدیم می شود.
   • پس از پرداخت هزینه های دادرسی و ثبت، دادخواست به یکی از شعب دادگاه ارجاع می گردد و یک شماره کلاسه پرونده به آن اختصاص داده می شود.
2. تعیین شعبه و وقت رسیدگی:
   • پس از ارجاع پرونده به شعبه، قاضی پرونده را بررسی کرده و در صورت تکمیل بودن، دستور تعیین وقت رسیدگی و ابلاغ دادخواست و ضمائم آن به خوانده (وکیل) را صادر می کند.
   • اخطاریه و نسخه دوم دادخواست و ضمائم آن به آدرس خوانده ابلاغ می شود و از طرفین برای حضور در جلسه دادگاه دعوت به عمل می آید.
3. جلسات دادرسی و نقش وکیل در این جلسات:
   • در جلسات رسیدگی، طرفین دعوا (خواهان و خوانده) یا وکلای آن ها فرصت پیدا می کنند تا دفاعیات خود را مطرح کنند و مدارک و مستندات خود را ارائه دهند.
   • نقش وکیل (در صورت حضور) در این جلسات بسیار حیاتی است؛ او با بیان دقیق و مستند خواسته، پاسخ به دفاعیات خوانده، و ارائه لوایح دفاعیه، از حقوق موکل خود دفاع می کند.
   • دادگاه به اظهارات طرفین گوش داده و ممکن است سوالاتی برای روشن شدن ابعاد پرونده مطرح کند.
4. صدور قرار کارشناسی و نقش آن در پرونده:
   • همانطور که پیش تر ذکر شد، در بسیاری از دعاوی مطالبه حساب ایام وکالت، دادگاه برای تعیین دقیق میزان مطالبات موکل یا ارزش اموال، قرار کارشناسی صادر می کند.
   • کارشناس رسمی دادگستری با بررسی مدارک، دفاتر مالی، و سایر مستندات مربوطه، نظر کارشناسی خود را در قالب گزارش به دادگاه ارائه می دهد.
   • هزینه کارشناسی در ابتدا بر عهده خواهان است و در صورت محکومیت خوانده، این هزینه نیز به عنوان خسارت دادرسی قابل مطالبه خواهد بود.
5. صدور رأی بدوی:
   • پس از تکمیل تحقیقات، بررسی مدارک و شنیدن دفاعیات و در صورت لزوم، دریافت نظر کارشناس، دادگاه مبادرت به صدور رأی بدوی می کند.
   • رأی بدوی می تواند به نفع خواهان (موکل)، خوانده (وکیل) یا بخشی از خواسته های خواهان صادر شود.
6. مراحل تجدیدنظرخواهی و فرجام خواهی:
   • چنانچه هر یک از طرفین به رأی بدوی اعتراض داشته باشند، می توانند ظرف مهلت قانونی (معمولاً ۲۰ روز برای افراد مقیم ایران) از تاریخ ابلاغ رأی، درخواست تجدیدنظرخواهی را به دادگاه تجدیدنظر استان ارائه دهند.
   • پس از صدور رأی توسط دادگاه تجدیدنظر، در برخی موارد خاص و با شرایط قانونی مشخص، امکان فرجام خواهی در دیوان عالی کشور نیز وجود دارد.
7. اجرای احکام:
   • پس از قطعیت رأی (پایان یافتن مراحل تجدیدنظرخواهی و فرجام خواهی یا عدم اعتراض در مهلت قانونی)، پرونده به واحد اجرای احکام دادگستری ارسال می شود.
   • خواهان می تواند با ارائه درخواست صدور اجراییه، اجرای حکم را مطالبه کند. این امر شامل مطالبه مبالغ محکوم به، خسارات دادرسی، و خسارت تأخیر تأدیه می شود.
   • واحد اجرای احکام با انجام اقدامات قانونی از قبیل توقیف اموال، حساب های بانکی، یا سایر دارایی های محکوم علیه، رأی دادگاه را به مرحله اجرا درمی آورد.

نکات حقوقی و چالش های عملی در دعاوی ماده ۶۶۸

دعاوی مربوط به ماده ۶۶۸ قانون مدنی، مانند بسیاری از دعاوی حقوقی، دارای ظرافت ها و پیچیدگی های خاص خود است که آگاهی از آن ها می تواند به خواهان در احقاق حق خود یاری رساند.

مسئله مرور زمان و مهلت قانونی

در قوانین فعلی ایران، دعوای مطالبه حساب ایام وکالت (برخلاف برخی از نظام های حقوقی خارجی) مشمول مرور زمان خاصی نیست. این بدان معناست که هیچ مهلت مشخص قانونی برای طرح این دعوا تعیین نشده است. با این حال، تأخیر طولانی مدت در طرح دعوا می تواند چالش هایی را در مرحله اثبات ایجاد کند. به عنوان مثال، گذشت زمان ممکن است باعث از بین رفتن مدارک، فراموشی شهود یا دشواری در تعیین دقیق میزان مطالبات شود. لذا، توصیه می شود که موکلین در صورت بروز اختلاف، در اسرع وقت اقدام به مطالبه و پیگیری نمایند.

تاثیر فوت وکیل یا موکل

فوت وکیل یا موکل، از جمله اسباب انقضای عقد وکالت است. پس از فوت:

• فوت موکل: وراث موکل می توانند به عنوان قائم مقام قانونی وی، دعوای مطالبه حساب ایام وکالت را علیه وکیل (یا در صورت فوت وکیل، علیه وراث او) طرح کنند. حقوق و تکالیف موکل به وراث او منتقل می شود.
• فوت وکیل: تکلیف ارائه حساب و استرداد اموال و وجوه، به وراث وکیل متوفی منتقل می شود. وراث مکلفند با بررسی دفاتر و اسناد متوفی، حساب های مربوط به موکلین او را ارائه دهند.

وکالت بلاعزل و تکلیف ارائه حساب

برخی موکلین تصور می کنند که با اعطای وکالت بلاعزل، دیگر وکیل مسئولیتی در قبال ارائه حساب ندارد. این تصور نادرست است. ماهیت وکالت بلاعزل صرفاً به معنای سلب حق عزل از موکل است و هیچ تأثیری بر ماهیت امانی عقد وکالت و تکلیف وکیل به ارائه حساب و استرداد آنچه به جای موکل دریافت کرده، ندارد. وکیل حتی در وکالت بلاعزل نیز همچنان امین موکل بوده و مکلف به رعایت ماده ۶۶۸ قانون مدنی است.

تفاوت دعوای مطالبه حساب با خیانت در امانت

تمایز بین دعوای حقوقی مطالبه حساب ایام وکالت و دعوای کیفری خیانت در امانت بسیار مهم است:

• مطالبه حساب ایام وکالت (ماده ۶۶۸ قانون مدنی): یک دعوای حقوقی است که هدف آن استرداد حقوق موکل و جبران خسارات مالی است. مبنای آن عدم انجام تکلیف قانونی وکیل (عدم ارائه حساب یا عدم استرداد) است.
• خیانت در امانت (ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی): یک جرم کیفری است که مستلزم اثبات سوء نیت (قصد مجرمانه) وکیل در تصاحب، تلف، مفقود یا استفاده غیرمجاز از اموال موکل است. صرف عدم ارائه حساب، لزوماً خیانت در امانت محسوب نمی شود، مگر آنکه با قصد تصرف مالکانه همراه باشد.

در مواردی که وکیل با سوءنیت و با قصد تملک مال موکل، از استرداد آن خودداری کند، ممکن است علاوه بر دعوای حقوقی، امکان طرح شکایت کیفری خیانت در امانت نیز وجود داشته باشد.

نقش کارشناس رسمی دادگستری

همانطور که قبلاً اشاره شد، در اکثر دعاوی مطالبه حساب ایام وکالت، نقش کارشناس رسمی دادگستری محوری است. وظیفه کارشناس، بررسی دقیق اسناد و مدارک مالی و حقوقی ارائه شده توسط طرفین، حسابرسی وجوه دریافتی و پرداختی، و در نهایت تعیین میزان دقیق طلب موکل یا ارزش اموال مورد ادعا است. گزارش کارشناس، مبنای مهمی برای تصمیم گیری دادگاه محسوب می شود.

محاسبه خسارت تأخیر تأدیه

در صورتی که وکیل وجوهی را به جای موکل دریافت کرده و از استرداد آن خودداری نماید، موکل حق دارد علاوه بر اصل وجه، خسارت تأخیر تأدیه را نیز مطالبه کند. این خسارت از تاریخ مطالبه رسمی (معمولاً تاریخ ابلاغ اظهارنامه) تا زمان اجرای حکم، بر اساس نرخ شاخص بانک مرکزی محاسبه و به اصل خواسته اضافه می شود. مبنای قانونی این مطالبه، ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی است.

اهمیت مشاوره و انتخاب وکیل متخصص

با توجه به پیچیدگی های حقوقی، فنی و رویه قضایی در دعاوی ماده ۶۶۸ قانون مدنی، کمک گرفتن از یک وکیل متخصص در این زمینه امری ضروری است. وکیل متخصص می تواند:

• در جمع آوری و تنظیم دقیق مدارک کمک کند.
• دادخواست و لوایح دفاعیه را به بهترین شکل نگارش و تنظیم کند.
• در جلسات دادگاه از حقوق موکل به نحو مؤثری دفاع نماید.
• در انتخاب کارشناس و پیگیری روند کارشناسی، راهنمایی های لازم را ارائه دهد.
• احتمال موفقیت در پرونده را به طور چشمگیری افزایش دهد.

در دعاوی مطالبه حساب ایام وکالت، پیچیدگی های اثبات و ابعاد فنی پرونده، مشورت با وکیل متخصص را به امری اجتناب ناپذیر تبدیل می کند تا از تضییع حقوق موکل جلوگیری شود.

جمع بندی و توصیه نهایی

ماده ۶۶۸ قانون مدنی، اصلی بنیادین در حفظ شفافیت و امانت داری در روابط وکیل و موکل است. آگاهی از ابعاد این ماده، نحوه تنظیم دادخواست و پیگیری حقوقی آن، برای هر موکلی که احساس می کند حقوقش نقض شده، حیاتی است. این مقاله سعی در ارائه راهنمایی جامع و کاربردی، از شرح ماده قانونی تا ارائه نمونه دادخواست و نکات کلیدی حقوقی داشت.

موکلین باید به یاد داشته باشند که اقدام به موقع، جمع آوری مستندات دقیق، و نگارش صحیح دادخواست، ستون های اصلی موفقیت در این نوع دعاوی هستند. با توجه به ظرایف حقوقی و روند دادرسی، اکیداً توصیه می شود پیش از هرگونه اقدام، با وکلای متخصص در این زمینه مشورت کرده و از خدمات حقوقی ایشان بهره مند شوید تا با اطمینان خاطر بیشتری حقوق خود را پیگیری کنید و از تضییع آن جلوگیری به عمل آید.